دادگاه اطفال و نوجوانان در قانون جدید

_{^{نکات مهم جرایم اطفال و نوجوانان}}

• در دادسرای اطفال و نوجوانان تفاوت ها و تسهیلاتی برای اتهامات این متهمان در نظر گرفته شده است. یکی از موارد آن این است که قرارهای تامینی که صادر می‌شود با قرارهایی که در دادسرای عمومی برای بزرگسالان صادر می‌شود، متفاوت است و دادسرای نوجوانان و اطفال از والدین طفل می‌خواهد که هر زمان که نیاز است طفل در دادسرا حاضر شود.
• در صورت ضرورت طفل می تواند کفیل یا وثیقه بگیرد.
• اگر طفل بالای 18 سال سن داشته باشد اگر برای وی دادگاه به عنوان قرار تامین وثیقه بخواهد و طفل نتواند وثیقه را تهیه کند در این زمان، قرار نگهداری موقت طفل در کانون اصلاح و تربیت صادر می‌شود.
• اگر طفل زیر 18 سال جرم مشروطی انجام داده باشد در دادسرای اطفال پیش بینی شده که ضابطان حق ندارند بازجویی های اولیه از متهم زیر 18 سال را شروع کند و ناچارند موضوع را به دادسرای اطفال ارجاع دهند.
• دادگاه اطفال و نوجوانان در قانون جدید آیین دادرسی کیفری به صورت اختصاصی تشکیل شده است، تفاوت این دادگاه با سایر دادگاه‌ها این است که جلسه دادگاه با حضور دو مشاور و یک قاضی تشکیل می‌شود و مشاورین علوم اجتماعی، روانشناسی در جلسه دادگاه حضور دارند.
• جلسه دادگاه کیفری یک ویژه اطفال و نوجوانان با سه قاضی و دو مشاور تشکیل می شود. همچنین قضات دادگاه اطفال و نوجوانان باید حداقل 5 سال سابقه قضاوت، متاهل و دارای شرایط سنی و دارای فرزند باشند.

_{^{وظایف و صلاحیت دادگاه اطفال و نوجوانان}}

ماده 315 قانون آیین دادرسی کیفری : جرائم مشمول دادگاه کیفری یک و همچنین دادگاه انقلاب در مواردی که با تعدد قاضی رسیدگی می شود اگر توسط افراد بالغ زیر هجده سال تمام شمسی ارتکاب یابد در دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرائم نوجوانان رسیدگی و متهم از کلیه امتیازاتی که در دادگاه اطفال و نوجوانان اعمال می شود، بهره مند می گردد.

تبصره1: در هر شهرستان به تعداد مورد نیاز، شعبه یا شعبی از دادگاه کیفری یک به عنوان" دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرائم نوجوانان" برای رسیدگی به جرائم موضوع این ماده اختصاص می یابد.تخصصی بودن این شعب، مانع ارجاع سایر پرونده ها به آنها نیست.

تبصره2: حضور مشاوران با رعایت شرایط مقرر در این قانون، برای رسیدگی به جرائم نوجوانان در دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرائم آنان الزامی است.

نکته: هرگاه در حین رسیدگی سن متهم از هجده سال تمام تجاوز نماید، رسیدگی به اتهام وی مطابق این قانون در دادگاه اطفال و نوجوانان ادامه می یابد.چنانچه قبل از شروع به رسیدگی سن متهم از هجده سال تمام تجاوز نماید،رسیدگی به اتهام وی حسب مورد در دادگاه کیفری صالح صورت می گیرد.در این صورت متهم از کلیه امتیازاتی که در دادگاه اطفال و نوجوانان اعمال می شود، بهره مند می گردد. در هر صورت محکومین بالای سن هجده سال تمام موضوع این ماده، در بخش نگهداری جوانان که در کانون اصلاح و تربیت ایجاد می شود، نگهداری می شوند.

دادگاه اطفال و نوجوانان با حضور یک قاضی و یک مشاور تشکیل می شود.نظر مشاور، مشورتی است.

نکته: هرگاه یک یا چند طفل یا نوجوان با مشارکت یا معاونت اشخاص بزرگسال مرتکب جرم شوند و یا در ارتکاب جرم با اشخاص بزرگسال معاونت نمایند، فقط به جرایم اطفال و نوجوانان در دادگاه اطفال  و نوجوانان رسیدگی می شود.

در جرائمی که تحقق آن منوط به فعل دو یا چند نفر است، در صورتی که رسیدگی به اتهام یکی از متهمان در صلاحیت دادگاه اطفال و نوجوانان باشد، رسیدگی به اتهام کلیه متهمان در دادگاه اطقال و نوجوانان  به عمل می آید.در این صورت اصول حاکم بر رسیدگی به جرایم اشخاص بالاتر از هجده سال تابع قواعد عمومی است.

_{^{ترتیب رسیدگی به جرایم اطفال}}

• برای رسیدگی به جرایم مربوط به اطفال باید وکیل در یکسری از این جرایم حضور داشته باشد. جرایمی که در دادگاه کیفری  درجه یک ویژه اطفال ونوجوانان رسیدگی می شود و جرایم تعزیری درجه یک الی 6 حتما باید وکیل حضور داشته باشد و اگر جرم تعزیری درجه 7 و8 باشد دفاع توسط ولی و سرپرست طفل انجام می‌شود.
• اگر طفلی در سن 17 سال و نیم جرمی را انجام داده باشد و پس از آن به اتهام این طفل در دادگاه اطفال رسیدگی نشود و سن او بالاتر از 17 ( مثلا 18 سال و نیم ) شود، پرونده وی در صلاحیت دادگاه کیفری 1 و انقلاب و ... است و این دادگاه ها باید طبق مواردی که در دادگاه اطفال آمده به جرم وی رسیدگی کنند، ولی اگر رسیدگی به جرم اطفال زیر 18 سال در دادگاه اطفال شروع شد و سن وی بالا رفت به دلیل اینکه رسیدگی به جرم وی شروع شده پرونده وی همچنان در دادگاه اطفال رسیدگی می‌شود.
• حق استفاده از وکیل در قانون جدید آیین دادرسی کیفری برای متهم در اکثر موارد عنوان شده است؛ در قانون قبلی فقط در مرحله دادگاه متهم حق استفاده از وکیل را داشت ولی در قانون جدید در مرحله تحقیقات مقدماتی نیز حق استفاده از وکیل تکرار شده و بازپرس نمی‌تواند مانع حضور وکیل شود و در مرحله تحت نظر (24 ساعتی که ضابطین متهم را نگه می دارند) باز هم متهم حق استفاده از وکیل را دارد.
• در صورتی که لطمه ای به پرونده متهم وارد نشود وکیل می تواند با متهم در زمان تحت نظر دیدار داشته باشد البته در جرایم سازمان یافته وجرایم مربوط به سرقت و اقدام علیه امنیت ملی متهم در مرحله تحت نظر نیز تا یک هفته حق ملاقات با وکیل را ندارد.
• ضابطین و بازپرس پرونده مکلف هستند که متهم را از حق به همراه داشتن وکیل آگاه کند. همچنین در دادگاه کیفری یک متهم حق دارا بودن سه وکیل را دارد و در سایر موارد می تواند دو وکیل داشته باشد. اگر متهمی نیز توان مالی نداشته باشد تا پایان اولین جلسه دادگاه متهم می تواند درخواست اعسار دهد و دادگاه برای وی وکیل تسخیری تعیین کند.
• اگر متهمی دارای دو اتهام باشد و یکی از آن در صلاحیت دادگاه کیفری یک (مثل اتهام قتل عمدی) و دیگری در صلاحیت دادگاه کیفری دو(مثل سرقت) که قاعدتا باید از هم جدا شود و هر کدام در دادگاه مربوطه رسیدگی شود ولی در قانون جدید آیین دادرسی کیفری اگر فردی اتهامات متعددی داشته باشد دادگاه کیفری یک توان رسیدگی به هر دو اتهام را دارد.

​