راه های اعتراض و شکایت از حکم و رای طلاق

_{^{انواع راه های اعتراض به رای طلاق}} 

_{^{1- واخواهی از رای طلاق}}

منظور از واخواهی به عنوان یکی از راههای اعتراض به طلاق و سایر دعاوی خانواده، اعتراض به رای غیابی است و رای غیابی به رای گفته می شود که هیچ یک از اخطاریه ها به خوانده ابلاغ واقعی نشده و خوانده در هیچ یک از جلسات حضور نداشته باشد. 

_{^{2- تجدید نظر خواهی از رای طلاق}}

راه دیگر اعتراض به رای طلاق و سایر آراء دادگاه خانواده ، تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان تهران است. رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر استان معمولا غیر حضوری بوده و قضات با توجه به لوایح اقدام به اتخاذ تصمیم می نمایند. 

^{_{3- فرجام خواهی از رای طلاق}}

فرجامخواهی در دیوان عالی کشور راه دیگر اعتراض به رای طلاق است. در این مرحله قضات دیوان صرفاً به رعایت مسائل شکلی و تشریفات دادرسی توجه می نمایند.

نکته : هر کدام از شکایت های سه گانه فوق مانع از اجرای حکم بوده و تا تعیین تکلیف نهایی حکم طلاق اجرا نمی شود. به عبارت دیگر حکم طلاق صادر شده در دادگاه خانوداه تنها پس از صدور رای دیوان یا پایان مهلت فرجام خواهی قطعی و لازم الاجرا است. 

نکته : آنچه در بندهای 1و 2 و 3 گفته شد طرق عادی و معمول شکایت از رای است و علاوه بر اینها مانند هر رسیدگی حقوقی رای طلاق نیز امکان اعمال و توسل به طرق غیر معمول و خلاف قاعده شکایت را دارد. این طرق عبارتند از: اعاده دادرسی، اعتراض ثالث و ..... .

_{^{نمونه یک پرونده فرجام خواهی از رای طلاق}} 

شعبه : هشتم دیوان عالی کشور               تاریخ تنظیم :  94/3/30

بسمه تعالی

فرجام خواه : آقای .............. با وکالت مع الواسطه وکیل پایه یک دادگستری به نشانی: تهران – بلوار کشاورز

فرجامخوانده : خانم ............... با وکالت وکیل دادگستری آقای مسعود محمدی به نشانی تهران – میدان فاطمی – میدان گلها

فرجام خواسته : دادنامه شماره ............- 93/11/14  صادره از شعبه یازدهم دادگاه تجدیدنظر استان تهران

تاریخ ابلاغ دادنامه به فرجامخواه : 93/12/4

تاریخ وصول دادخواست فرجامی : 93/12/23

مرجع رسیدگی: شعبه هشتم دیوان عالی کشور

هیات شعبه : آقایان ............. رئیس و ................. مستشار و ................. عضو معاون

_{^{خلاصه جریان پرونده فرجام خواهی از حکم طلاق :}}

یکم؛ در تاریخ 93/2/8  جناب آقای مسعود محمدی وکیل دادگستری به وکالت از خانم ............ با ارائه دادخواست به طرفیت آقای .............. به خواسته طلاق با پیوست کردن تصویر غیر مصدق و ناخوانا از سند ازدواج طرفین توضیح داد: موکله در تاریخ 82/11/21 با خوانده ازدواج کرده و دارای یک فرزند دختر 4 ساله هستند. زوجین بعد از ازدواج برای ادامه تحصیل به خارج کشور (ظاهرا کشور نروژ) رفته و تا کنون در آنجا ساکن هستند. حسب اظهار موکله زوج در طی مدت زندگی مشترک با زوجه بدرفتار بوده به گونه ای که به جهت خشونت و سوء رفتار با زوجه توسط محاکم صالح کشور نروژ محکوم شد و دستور افتراق صادر و به علت یاد شده زوج از ارتباط با زوجه منع شده و سوء رفتار و خشونت مستمر زوج در طی زندگی مشترک موجب تنفر و کراهت زوجه از زوج گردید. به هیچ وجه قادر به ادامه زندگی مشترک نیست و حاضر است با بذل 200 سکه از صداق خود را مطلقه نماید تقاضای رسیدگی و صدور حکم به خواسته مزبور را دارد.

پس از ارجاع پرونده به شعبه 255 دادگاه خانواده تهران و ثبت به کلاسه ........... و ارائه وکالتنامه توسط خانم ......... - وکیل دادگستری مع الواسطه از خوانده موصوف که اعلام داشته موکل خارج از ایران زندگی می کند در اولین جلسه مقرر رسیدگی 93/3/12 که وکلای طرفین حاضر شدند و تقاضای تجدید یک نوبت جلسه دادرسی جهت انجام مذاکرات اصلاحی نمودند که مورد موافقت دادگاه قرار گرفت در جلسه مقرر رسیدگی در تاریخ 93/4/10 خانم مینا کاویانی - وکیل دادگستری با ارائه وکالتنامه (که نام آقای مسعود محمدی - وکیل دادگستری به عنوان دیگر وکیل خواهان موصوف منفردا و مجتمعا درج شده است) به ضمیمه لایحه ای که در همان روز به شماره 2544 ثبت و ضمیمه شد مفاد دادخواست تقدیمی را تکرار کرد در جلسه یاد شده وکلای طرفین حاضر گردیدند؛ وکیل خوانده با ملاحظه لایحه مذکور وکیل خواهان گفت اظهارات وکیل زوجه را قبول ندارد، موکل او نسبت به زوجه هیچگونه سوء رفتار و کردار نداشته حالیه اگر زوجه اصرار به طلاق دارد باید کل مهریه خود را بذل کند و به این صورت موکل حاضر به طلاق است و الا حاضر به طلاق نمی باشد. طرفین یک دختر 4 ساله دارند که نزد مادر خود است؛ موکل خواستار ملاقات با فرزند خود است. حق ملاقات برای پدر طفل به شرح مقرر برای دو روز در هفته باشد. قرار ارجاع امر به داوری صادر شد به تقاضای وکلای طرفین دادگاه اقدام به نصب داور برای هریک از طرفین از طریق واحد داوری کرد که پس از طی تشریفات داوران هریک در نظریه علیحده اعلام کردند قادر به اصلاح ذات البین نشدند. وکلای طرفین هریک طی لایحه ای که به ثبت رسید و پیوست می باشد، مدافعات و اظهارات قبلی شان را تکرار کردند. دادگاه در این مرحله قرار استماع گواهی گواهان طرفین را صادر نمود در جلسه مقرر رسیدگی به تاریخ 93/7/16 به تقاضای وکیل خواهان از والدین خواهان به اسامی آقای ............. و خانم ............ به شرح اوراق جداگانه استماع شهادت شد، اجمالا اظهار نمودند زوج با زوجه سوء رفتار دارد و نسبت به مشارالیها فحاشی نموده و او را کتک می زند که باید از مهریه ات بگذری و تهدید می کرد او و فرزندش را می کشد؛ دخترشان تامین جانی ندارد و دو پلیس زوج را از منزل بیرون کرد. وکیل زوج اظهار کرد نتوانسته شهود خویش را حاضر کند استمهال برای معرفی شهود تمود وقت رسیدگی برای 93/9/1 جهت معرفی شهود خوانده صادر شد. در جلسه مقرر رسیدگی اخیر ابتدا به درخواست وکیل خوانده از آقایان ........ پدر زوج و .......... عموی زوج و ............ پسرعمه زوج و خانم ........ عمه زوج در اوراق جداگانه استماع گواهی شد. اظهارات آنان اجمالا حاکی است زمانی که زوجین مقیم ایران بودند مشکل نداشته ولی به نروژ رفتند مشکل پیدا کردند. زوج زن و فرزندش را دوست دارد و راضی به طلاق نیست و آقای ........ که خود را دوست و برادر زن برادر خواهان و آقای .......... خود را برادر خواهان معرفی کرد شهادت دادند از روز اول ازدواج طرفین شاهد اختلاف زوجین بودند و زوج به زوجه اجازه رفت و آمد با دیگران و اقوام و ..... نمیداد. بعد از مهاجرت به خارج از کشور، سوء رفتار زوج نسبت به زوجه بیشتر شد و تهمت ناروا می زد. دادگاه با اعلام ختم رسیدگی برابر دادنامه شماره ........ مورخ 93/9/5 بعداز شرح مختصر از دعوی و خواسته و احراز رابطه زوجیت طرفین برابر تصویر سند نکاحیه استنادی و درج خلاصه اظهارات وکلای طرفین و با التفات به اوراق پرونده و رسیدگی های به عمل آورده و عدم توفیق داوران در ایجاد صلح و سازش بین آنان و مقرون به صحت دانستن دعوی خواهان باستناد مواد 1119 و 1129 و 1130 و 1133 و 1146 قانون مدنی و نیز مواد 24 لغایت 29 و 31 و 32 و 33 قانون حمایت خانواده حکم طلاق خواهان در قبال طلاق بذل تعداد دویست سکه از صداق با احتساب خسارات دادرسی در حق خواهان طبق طعرفه قانونی جهت اجرای صیغه طلاق خلع بارعایت سایر مقررات شرعی و قانونی در یکی از دفاتر رسمی طلاق با اعتبار شش ماه گواهی صادر و از تاریخ ابلاغ رای فرجامی یا انقضای مهلت فرجامی صادر و در صورت امتناع زوج در اجرای صیغه طلاق به سردفتر طلاق نمایندگی در اجرای صیغه طلاق داده شد رای صادره حضوری و ظرف مهلت قانونی قابل تجدیدنظرخواهی و پس از گذشت مهلت تجدیدنظرخواهی ظرف مهلت مقرر قانونی قابل فرجامخواهی اعلام شد.

دوم؛ پس از ثبت تجدیدنظرخواهی خانم ........... - وکیل دادگستری به وکالت مع الواسطه زوج تجدیدنظرخواه در مهلت مقرر قانونی و ابلاغ قانونی مراتب به زوجه تجدیدنظرخوانده و عدم ارائه لایحه دفاعیه توسط مشارالیها یا وکلای موصوف او برابر دادنامه شماره .......... مورخ 93/11/14 در پرونده کلاسه ............. شعبه 111 دادگاه تجدیدنظر استان تهران با غیر مدلل دانستن اعتراض مذکور و رد آن و بلااشکال تشخیص دادن رای تجدیدنظرخواسته رای تجدیدنظر تایید و رای تجدیدنظری ظزف مهلت مقرر قانونی قابل فرجام خواهی اعلام گردید.

سوم؛ رای تجدیدنظری مذکور در تاریخ 93/12/4 به وکیل زوج تجدیدنظرخواه ابلاغ و فرجامخواهی آقای ............. وکیل دادگستری مع الواسطه از زوج موصوف در تاریخ 93/12/23 ثبت شد و پس از به ثبت رسیدن لایحه دفاعیه وکلای مع الواسطه زوجه فرجام خوانده پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به کلاسه بالا ثبت و به شعبه هشتم ارجاع شد. پرونده فرجامی هنگام شور توسط اعضای هیئت نیز مورد ملاحظه قرار خواهد گرفت.

هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای .......... عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده در خصوص دادنامه شماره مذکور فرجام خواسته مشاوره نموده چنین رای می دهد.

_{^{رای دیوان عالی کشور - اعتراض به حکم طلاق}}

فرجام خواهی آقای ...........-وکیل دادگستری به وکالت مع الواسطه از آقای ........... نسبت به دادنامه شماره ........... مورخ 93/11/14 صادره از شعبه یازدهم دادگاه تجدیدنظر استان تهران که در مقام تایید دادنامه بدوی متضمن مفادا حکم بر الزام زوج به طلاق زوجه فرجام خوانده انشاء گردید وارد و موجه نمی باشد زیرا وکلای مع الواسطه زوجه خواهان بدوی به شرح دادخواست تقدیمی و نیز اظهارات بعدی در جلسات دادرسی و لایحه ابرازی با اعلام اینکه زوجین موصوف دارای یک فرزند دختر مشترک 4 ساله است و هر دو ساکن کشور نروژ هستند موکله شان به علت سوء رفتار مستمر زوج به نحوی که توسط محاکم کشور نروژ محکوم و دستور افتراق صادر و زوج از ارتباط با زوجه منع شده و موکله به علت تنفر و کراهت از زوج به هیچ وجه قادر به ادامه زندگی مشترک نمی باشد و حاضر است با بذل تعداد 200 سکه بهار آزادی از صداق خود را مطلقه سازد و با توجه به جمیع اوراق و مندرجات پرونده امر هر چند که وکلای مع الواسطه طرفین در اولین جلسه مقرر دادرسی استمهال جهت مذاکرات اصلاحی نمودند ولی به علت عدم توفیق شان در اصلاح ذات البین در جلسه مقرر رسیدگی بعدی وکیل مع الواسطه زوج خوانده ضمن انکار سوء رفتار موکل خویش با زوجه خواهان افزود اگر زوجه اصرار به طلاق دارد باید کل مهریه را بذل کند در این صورت موکل حاضر به طلاق است که این مطلب نشانگر عدم علاقمندی زوج نسبت به زوجه و زندگی مشترک می باشد و مودای گواهی گواهان مورد تعرفه وکیل زوجه خواهان بدوی حکایت از وجود اختلاف فیمابین زوجین از ابتدای زندگی مشترک و تشدید این اختلاف پس از مهاجرت به کشور نروژ و کتک کاری زوج نسبت به زوجه به منظور وادار کردن زوجه به بذل مهریه اش و نداشتن تامین جانی مشارالیها و بیرون راندن زوج توسط پلیس نروژ از منزل مشترک می باشد و گواهان مورد تعرفه زوج خوانده به وجود مشکل فیمابین زوجین بعد از مهاجرت به کشور نروژ ادای شهادت نمودند و داوران نیز قادر به ایجاد سازش بین زوجین متخاصم نشدند لذا با مقرون به صحت دانستن خواسته خواهان به استناد مواد 1119 و 1129 و 1130 و 1133 و 1146 قانون مدنی و مواد 24 لغایت 29 و 31 و 32 قانون حمایت خانواده حکم به طلاق زوجه در قبال بذل تعداد دویست سکه از صداق برای طلاق خلع به شرح مرقوم صادر نموده است که به این استنباط و تشخیص قضایی دادگاه ایراد و اشکالی به نظر نمی رسد و رای فرجامخواسته با توجه به جامع اوراق پرونده و اقدامات و رسیدگی های معموله و ادله و قرائن و امارات استنادی حکم یاد شده، منطبق بر موازین قانونی اصدار یافته و ایراد و اشکال موثر در تخدیش بر دادنامه مرقوم مترتب نبوده و اعتراضات وکیل فرجام خواه که تکرار همان مطالب معنونه در مراحل قبلی رسیدگی می باشد در حدی نیست که به مبانی استنباط دادگاه و مالا به اساس دادنامه معترض عنه خدشه و خللی وارد و موجبات نقض آن را فراهم سازد فلذا ضمن رد فرجامخواهی به عمل آمده مستندا به ماده 370 قانون آیین دادرسی مدنی رای فرجام خواسته ابرام می گردد.

رییس شعبه هشتم دیوان عالی کشور - مستشار - عضو معاون