انواع فرزند (قانونی، طبیعی، مصنوعی، رضاعی، فرزندخوانده)

_{^{تعریف و آثار انواع رابطه فرزند با ابوین (پدر و مادر)}} 

^{_{فرزند قانونی}}

زمانی که زوج و زوجه بطور شرعی و قانونی با انعقاد عقد نکاح به زوجیت یکدیگر در می آیند و از حاصل این ازدواج رسمی و شرعی و قانونی دارای فرزند می شوند. این فرزند، از دیدگاه حقوقی فرزند طبیعی آنها است. این فرزند از یک پدر و مادر است و منسوب به آنها می باشد و بین آنها رابطه خونی وجود دارد.

این نوع فرزند از نگاه قانونگذار ایران از تمام حقوقی که به واسطه این نسبت مشروع پیدا می کند برخوردار می گردد. و همچنین باید کلیه تکالیفی که قانونا ملزم به رعایت آنها می باشد را هم انجام دهد.

_{^{حقوق فرزند قانونی در قوانین موضوعه}}

_{^{نگاهداری و تربیت اطفال}}

نگاهداری و تربیت اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است.
 

_{^{ولایت قهری پدر و جد پدری}}

طفل صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود می باشد و همچنین است طفل غیر رشید یا مجنون در صورتی که عدم رشد یا جنون او متصل به صغر باشد.

_{^{الزام به انفاق}}

نفقه اولاد بر عهده پدر است. پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدری است با رعایت قاعده الاقرب فالاقرب در صورت نبودن پر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آنها بر انفاق بر عهده مادر است. هر گاه مادر هم زنده و یا قادر به انفاق نباشد با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اجداد و جدات مادری و جدات مادری واجب النفقه است و از چند نفر از اجداد و جدات مزبور از حیث درجه اقربیت مساوی باشند نفقه را باید به حصه مساوی تادیه نمایند.
 

_{^{نحوه ارث بردن فرزند قانونی}}

فرزند در طبقه اول از گروه وارثین قرار می گیرد و از ابوین خود ارث می برد.

^{_{فرزند مصنوعی}}

گاهی به دلیل وجود مشکلاتی که در زمینه پزشکی مطرح می شود مادر نمی تواند دارای فرزندی شود بنابراین اگر زوجین بخواهند صاحب فرزندی شوند می توانند از طریق لقاح مصنوعی اقدام به این عمل نمایند. در این قبیل موارد با توجه به آنچه در علم پزشکی مطرح است زن را به صورت مصنوعی باردار می کنند یعنی لقاح به صورت مصنوعی صورت خواهد گرفت.

لازم به ذکر است فرزند مصنوعی حاصل لقاح مصنوعی با نطفه شرعی شوهر است و گرچه راه به دنیا آمدن این فرزند متفاوت است ولی این امر باعث نامشروع دانستن این نوع فرزند نمی شود و این نوع فرزند دارای تمام حقوق و تکالیف فرزند طبیعی که در بالا ذکر شد، می گردد.

^{_{فرزند رضاعی}}

گاهی به دلیل وجود حوادث و شرایطی از جمله بیماری یا مرگ مادر، تغذیه طفل از شیر او ناممکن می گردد. در این موارد برای اینکه سلامتی و حیات طفل به خطر نیفتد، تغذیه طفل از مادر دیگری که حتی ممکن است با او رابطه خونی هم نداشته باشد تامین می شود.
این قرابت رضاعی در صورت وجود تمام شرایط زیر حاصل می شود:
اولاً- شیر زن ز حمل مشروع حاصل شده باشد
ثانیاً- شیر مستقیما از پستان مکیده شده باشد
ثالثاً- طفل لااقل یک شبانه روز و 15 دفعه متوالی شیر کامل خورده باشد بدون اینکه در این بین غذای دیگر یا شیر زن دیگر را بخورد.
رابعاً- شیر خوردن طفل قبل از تمام شدن دو سال از تولد او باشد
خامساً- مقدار شیری که طفل خورده است از یک زن و یک شوهر باشد بنابراین اگر طفل در شبانه روز مقداری از شیر یک زن و مقداری از شیر زن دیگر بخورد موجب حرمت نمی شود اگرچه شوهر آن دو زن یکی باشد و همچنین اگر یک زن، یک دختر و یک پسر رضاعی داشته باشد که هر یک را از شیر متعلق به شوهر دیگر شیر داده باشد آن پسر و یا آن دختر برادر و خواهر رضاعی نبوده و ازدواج بین آنها از این حیث ممنوع نمی باشد.

^{_{فرزند طبیعی}}

فرزندی است که به واسطه رابطه نامشروع بین طرفین و بدون اینکه عقد نکاحی بین دو طرف منعقد گردد به وجود می آید:
طبق نظر دیوان عالی کشور: زانی، پدر عرفی طفل تلقی و در نتیجه تمامی تکالیف مربوط به پدر از جمله اخذ شناسنامه بر عهده او می باشد ولی حسب ماده 884 قانون مدنی ولدالزنا از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمی برد. در مورد نفقه نیز طبق نظریه مشورتی 1184- 7/4/76 در الزام به انفاق نفقه به معنای عام است و نفقه فرزند متولد از زنا به عهده زانی است و ملاک انفاق ولادت طبیعی است ضمن اینکه بعضی از اساتید حقوق نیز معتقدند پدر و مادر طبیعی از نظر تسبیب ورود ضرر ملزم به انفاق می شوند.

^{_{فرزند خوانده}}

شرایطی است که طی آن بدون اینکه رابطه خونی بین طفل و زوجین وجود داشته باشد، تحت شرایطی زوجین می توانند طفل را تحت سرپرستی خود بگیرند.

_{^{شرایط زوجین سرپرست}}

1- اقامت در ایران
2- تراضی زوجین سرپرست: باید هر دو راضی باشند
3- فرزند نداشتن زوجین سرپرست: زوجین باید پس از گذشت پنج سال از ازدواج، فاقد فرزند باشند مگر اینکه به گواهی پزشک عقیم باشند.
4- داشتن سن لازم: حداقل یکی از زوجین باید سی سال داشته باشد
5- صلاحیت اخلاقی زوجین سرپرست
6- اهلیت قانونی زوجین سرپرست
7- نداشتن سابقه کیفری
8- تمکن مالی
9- عدم ابتلا به بیماری های صعب العلاج
10- عدم اعتیاد
11- تدین به دین اسام
12- شرایط فرزند خوانده:
13- فرزند خوانده باید کمتر از 16 سال داشته باشد
14- ناشناس بودن خانواده کودک یا در قید حیات نبودن پدر و مادر و جد پدری