معرفی مهم ترین مراجع اداری (غیرقضایی)

_{^{معرفی و حدود صلاحیت مهم ترین مراجع اداری}}

_{^{1- کمیسیون حل اختلاف مالیاتی}}

مراجع رسیدگی به حل اختلاف مالیاتی شامل هیات حل اختلاف مالیاتی و شورای عالی مالیاتی می باشد.

_{^{الف- هیات حل اختلاف مالیاتی}}

مرجع رسیدگی به کلیه اختلافات مالیاتی، جز در مواردی که ضمن مقررات این قانون مرجع دیگری پیش بینی شده، هیات حل اختلاف مالیاتی است.

مرجع تجدیدنظراز آرای هیات حل اختلاف مالیاتی: رای هیات حل اختلاف مالیاتی،به اکثریت آراء صادر و جز در موارد منصوص در بندهای 1 و 2 قانون مالیاتهای مستقیم قطعی است.آرای غیرقطعی صادره ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر می باشد.رای صادره از این مرجع قطعی و لازم الاجرا است.

_{^{ب- شورای عالی مالیاتی}}

وظیفه شورای عالی مالیاتی رسیدگی به آراء قطعی هیات های حل اختلاف مالیاتی است که از لحاظ عدم رعایت قوانین و مقررات موضوعه یا نقص رسیدگی مورد شکایت مودی یا ممیز کل واقع شده باشد.

بنابراین می توان گفت که این شورا درخصوص رسیدگی به آراء مورد شکایت همان صلاحیت و شأنی را دارد که دیوانعالی کشور در رسیدگی به آراء قابل شکایت صادره از دادگاهها دارا است.

 

_{^{2- کمیسیونهای شهرداری}} 

^{_{الف- کمیسیون ماده صد شهرداری}}

بموجب ماده100 قانون شهرداری: اخذ پروانه از شهرداری قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و شروع ساختمان ، توسط مالکین اراضی و املاک واقع در محدوده شهر و حریم آن ضروری است.

شهرداری می تواند از عملیات ساختمانی ساختمانهای بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه،اعم از اینکه در زمین محصور یا غیر محصور واقع شده باشد، جلوگیری نماید.در صورتیکه قلع تاسیسات و بناهای احداث شده ضرورت داشته باشد، به درخواست شهرداری، موضوع در کمیسیونی مرکب از نماینده وزارت کشور، یکی از قضات دادگستری به انتخاب رئیس قوه قضاییه و یکی از اعضاء انجمن شهر(شورای اسلامی شهر) به انتخاب انجمن، تشکیل می شود، مطرح می گردد.

_{^{ب- مرجع تجدیدنظر آراء کمیسیون ماده صد}}

آراء صادره از کمیسیون ماده صد،قابل رسیدگی در کمیسیون تجدیدنظر است.در واقع شکایت در شعبه دیگری از کمیسیون ماده صد مورد رسیدگی و صدور رای قرار می گیرد.رای صادره قطعی و لازم الاجرا است.

_{^{ج- کمیسون ماده 99 قانون شهرداری}}

بر اساس تبصره2 بند3 الحاقی به ماده 99 قانون شهرداری،به منظور جلوگیری از ساخت و سازهای غیر مجاز در خارج از حریم مصوب شهرها و نحوه رسیدگی به موارد تخلف، کمیسیونی در استانداری ها تشکیل خواهد گردید.این کمیسیون حسب مورد و با توجه به طرح جامع، نسبت به  صدور رای قلع و قمع بنا یا جریمه معادل پنجاه تا هفتاد درصد قیمت روز اعیانی تکمیل شده اقدام می نماید.

 

_{^{3- مراجع صالح در امور گمرکی}}

رسیدگی به اختلافات گمرکی در تشخیص تعرفه، ارزش کالا و ... که بین گمرک و مؤدی به وجود می آید در صلاحیت مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی است که به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی و کمیسیون تجدیدنظر اختلافات گمرکی دسته بندی می شود:

_{^{الف- کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی}}

کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی از چهار نفر عضو اصلی از کارمندان گمرک ایران،دو نفر عضو اصلی از کارمندان وزارت صنعت، معدن، تجارت، یک نفر عضو اصلی از کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی، یک نفر عضو اصلی بعنوان نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و یک نفر عضو اصلی بعنوان نماینده اتاق تعاون، از میان افراد آگاه به امور گمرکی از سوی دستگاههای یادشده برگزیده می شود.رای کمیسیون یادشده لازم الاجرا است مگر در مواردی که مبلغ مابه التفاوت بین نظر گمرک و مؤدی و یا ارزش گمرکی کالا، بیش از پنجاه میلیون ریال باشد که در این صورت مؤدی می تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رای،درخواست ارجاع امر به کمیسیون تجدیدنظر را بنماید.

_{^{ب- کمیسیون تجدیدنظر}}

آرایی که کمیسیون تجدیدنظر صادر میکند قطعی و لازم الاجرا است و تنها تا مدت سی روز از تاریخ ابلاغ رای از نظر شکلی قابل شکایت در دیوان عدالت اداری است.

 

_{^{4- مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما}} 

_{^{الف- هیات تشخیص و حل اختلاف وزارت کار}}

طبق ماده 157 قانون کار، هرگونه اختلاف فردی بین کارفرما و کارگر که ناشی از اجرای این قانون و سایر مقررات کار ، قرارداد کارآموزی، موافقت نامه های کارگاهی یا پیمانهای دسته جمعی کار باشد، در مرحله اول از طریق سازش مستقیم بین کارفرما و کارگر یا کاراموز و یا نمایندگان آنها در شورای اسلامی کار و در صورتی که شورای اسلامی کار در واحدی نباشد، از طریق انجمن صنفی کارگران و یا نماینده قانونی کارگران و کارفرما حل و فصل خواهد شد و در صورت عدم سازش از طریق هیات های تشخیص و حل اختلاف به ترتیب آتی رسیدگی و حل و فصل خواهد شد.

_{^{هیات تشخیص}}

رسیدگی نخستین و اتخاذ تصمیم در خصوص دعاوی و اختلافات ناشی از کار بین کارگر، کارآموز و کارفرما در صورتیکه از طریق سازش حل نگردد از طریق هیات تشخیص صورت می گیرد.هیات تشخیص مرکب از سه عضو می باشد: 1- نماینده وزارت کار و امور اجتماعی 2- یک نفرمنتخب کانون هماهنگ شورای اسلامی کار استان بعنوان نماینده کارگران 3- یک نفر هم بعنوان نماینده مدیرهای صنایع منتخب کانون انجمنهای صنفی، کارفرمایان استان.

_{^{وظایف هیات تشخیص}} 

1- رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد دعاوی و اختلافات اعم از فردی یا جمعی بین کارگر و کارفرما ناشی از اجرای مقررات قانون کار و سایر مقررات مربوطه

2- رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد دعاوی ناشی از اختلافات اجرای قرارداد کار، موافقت نامه های کارگاهی و پیمانهای دسته جمعی

3- رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورددعاوی و اختلافات ناشی از قرارداد کار.مطابق ماده 28 قانون کار، رسیدگی در مراجع حل اختلاف کار منوط به تسلیم دادخواست میباشد.دادخواست توسط کارگر، کارآموز یا قائم مقام یا نمایندگان آنان به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل تقدیم می گردد.پس از تقدیم دادخواست و طی مراحل قانونی، ابتدا در دستور کار هیات تشخیص   قرار می گیرد.هیات پس از استماع اظهارات اصحاب دعوی و بررسی و مداقه در مدارک و اسناد تسلیمی مبادرت به صدور رای می نماید.

_{^{مرجع تجدیدنظر از آرای هیات تشخیص}}

آرای صادره ازهیات تشخیص ظرف پانزده روز قابل رسیدگی مجدد در هیات حل اختلاف می باشد.

آرای صادره از هیات حل اختلاف، قطعی و لازم الاجرا می باشد.

 

_{^{ب- هیات حل اختلاف}}

مرجع تجدیدنظر از آرای صادره از هیات تشخیص می باشد.اعضای هیات حل اختلاف عبارتند از: 1-سه  نفر نماینده کارگران 2- سه نفر نماینده کارفرمایان 3- سه نفر نماینده دولت برای مدت دوسال تشکیل می گردد.

هیاتهای حل اختلاف کار کتبا از طرفین دعوت می نمایند تا در جلسه رسیدگی حضور یابند، عدم حضور طرفین در جلسه مانع از رسیدگی نخواهد شد مگر اینکه ضرورت حضورشان را هیات تشخیص دهد که فقط برای یکبار جلسه تجدید خواهد شد و نهایتا ظرف یکماه رسیدگی و صدور رای می نماید.

سازش طرفین در تمامی مراحل رسیدگی امکان پذیر می باشد. در صورتی که سازش در جلسه رسیدگی صورت گیرد در صورت جلسه قید و به امضای طرفین می رسد.

 

_{^{5- کمیسیون ماده 56 منابع طبیعی}}

این کمیسیون تنها مرجع صالح برای تشخیص ملی بودن اراضی می باشد.چنانچه این کمیسیون نسبت به اراضی افراد، اقدام به صدور رای، مبنی بر ملی بودن بنماید، ملک مورد نظر، در اختیار دولت قرار خواهد گرفت. که بسته به اینکه در داخل محدوده شهر باشد یا خارج ازمحدوده شهر باشد، به سازمان مسکن و شهرسازی یا اداره منابع طبیعی، تحویل می گردد.

مرجع اعتراض به رای کمیسیون ماده 56، کمیسیون ماده واحده مستقر در اداره منابع طبیعی و سپس محاکم دادگسترس می باشد.

 

_{^{6- کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری}}

مطابق ماده 12 قانون زمین شهری تشخیص عمران و احیاء و تعیین زمین بایر از موات را بعهده وزارت مسکن و شهرسازی گذاشته که بموجب دستورالعمل صادره از وزارت مسکن و شهرسازی مصوب 2/5/67 تشخیص عمران و تعیین نوع زمین بعهده کمیسیونی موصوف به کمیسیون ماده 12 محول شده است.

اعضای کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری مرکب از 3 نفر نمایندگان مزارت مسکن و شهرسازی که با حکم وزیر مسکن تشکیل می گردد.

اراضی ذیل نمی توانند در کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری مطرح شوند:

1- اراضی متعلق به شهرداری ها و شرکتهای وابسته به شهرداری

2- اراضی دارای گواهی عمران

3- اراضی متعلق به دولت

کمیسیون پس از بازدید از محل، تحقیقات لازم از معمرین، استماع دفاع مالکین و وکیل آنها، بررسی اسناد موجود در پرونده و تطبیق کروکی با نقشه هوایی، با اکثریت اعضاء اقدام به صدور رای می نماید.

مرجع تجدیدنظر از آرای صادره از کمیسیون ماده 12،دادگاه عمومی محل وقوع  زمین است و مهلت اعتراض آن از تاریخ امضای آن سه ماه است.

 

_{^{7- دادگاه و دادسرای انتظامی قضات}}

_{^{الف- دادگاه انتظامی قضات}}

دادگاه انتظامی قضات در تهران تشکیل می شود و شمار شعب آن به تشخیص رئیس قوه قضاییه واگذار شده است.هر شعبه از این دادگاه دارای سه عضو یعنی یک رئیس و دو مستشارمی باشد  .مستشاران و دیگر عضوها، از بیم قضات دارای بالاترین پایه های قضایی از سوی رئیس قوه قضاییه منصوب می شوند و باید دست کم، بیست و پنج سال سابقه کار قضایی و در ده سال اخیر خدمت قضایی خود محکومیت انتظامی درجه سه یعنی کسر حقوق ماهانه تا یک سوم، از یک ماه تا شش ماه و بالاتر نداشته باشند.رئیس شعبه اول این دادگاه، رئیس دادگاه انتظامی قضات به شمار می آید که باید مجتهد جامع الشرایط باشد.

_{^{صلاحیت دادگاه انتظامی قضات}}

در رابطه با دارندگان پایه های قضایی

رسیدگی به تخلفات و تقصیرات دارندگان پایه های قضایی، در هر مرتبه و مقامی که باشند، با   کیفرخواست دادستان انتظامی قضات:رسیدگی به درخواست تعلیق دارنده پایه قضایی که مظنون به ارتکاب جرم باشد( به درخواست دادستان انتظامی قضات)، رسیدگی به ادعای تقصیر یا اشتباه قاضی، موضوع اصل171 قانون اساسی در صلاحیت دادگاه عالی است.

در رابطه با وکلای دادگستری

رسیدگی به تخلفات اعضای هیات مدیره و اعضای دادگاه های انتظامی و دادستان و دادیاران انتظامی وکلا( با ارجاع رئیس قوه قضاییه یا دادستان کل)، تجدیدنظر نسبت به آرای قابل تجدیدنظر صادره از دادگاه انتظامی وکلا، رسیدگی به شکایت متقاضیان پروانه وکالت یا کارآموزی وکالت نسبت به تصمیم کانون وکلا مبنی بر رد درخواست صدور پروانه و ... در صلاحیت دادگاه عالی است.

در رابطه با کارشناسان

رسیدگی به تخلفات اعضای دادگاه و دادستان انتظامی کانون کارشناسان رسمی( با ارجاع رئیس قوه قضاییه یا دادستان کل کشور) در صلاحیت دادگاه عالی است.

_{^{ب- دادگاه عالی تجدیدنظر انتظامی قضات}}

صلاحیت دادگاه عالی انتظامی قضات، از جمله رسیدگی به اعتراض دادستان انتظامی قضات نسبت به آرای برائتی است که دادگاه عالی در مورد قاضی تحت پیگرد انتظامی صادر می نماید و نیز اعتراض قاضی تحت پیگرد انتظامی به آرای محکومیت درجه شش و بالاتری است که دادگاه عالی علیه وی صادر میکند.

_{^{ج- دادسرای انتظامی قضات}}

_{^{وظایف و اختیارات دادسرا}}

بازرسی و کشف تخلفات انتظامی قضات و تعقیب انتظامی آنان در هر مقام و رتبه ای که باشند. نظارت پیوسته بر عملکرد قضات، ارزشیابی آنان و تحقیق در اعمال و رفتار منافی با حیثیت و شأن قضایی، با رعایت حریم خصوصی آنان.پیشنهاد تعلیق قاضی. پیشنهاد تشویق قضات دارای خدمات علمی یا عملی برجسته. پیشنهاد جابجایی قضات به رئیس قوه قضاییه، در اجرای اصل 164 قانون اساسی. بازرسی و تهیه گزارش در مورد عملکرد قضات بر حسب درخواست رئیس قوه قضاییه. سایر وظایف بموجب قوانین خاص.

_{^{مرجع تجدیدنظر آرای دادگاه عالی انتظامی قضات}}

احکام دادگاه عالی انتظامی قضات، چنانچه مبنی بر محکومیت قاضی تحت پیگرد تا درجه 5 باشد، قطعی و در سایر موارد محکومیت، از سوی محکوم علیه، ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ، قابل شکایت در دادگاه عالی تجدیدنظر انتظامی است.

 

_{^{8- دادسرا و دادگاه انتظامی وکلا}}

_{^{الف- دادسرای انتظامی وکلا}}

دادسرای انتظامی وکلا مرجع رسیدگی به تخلفات وکلا و کارگشایان و تعقیب آنان می باشد.دادسرای انتظامی از دادستان انتظامی و عده لازم دادیار که برای مدت دوسال توسط هیات مدیره انتخاب می شوند، تشکیل می شود.دادسرای انتظامی وکلا پس از رسیدگی به تخلفات و شکایات، چنانچه عقیده بر تخلف داشته باشد کیفرخواست و در غیر این صورت قرار منع تعقیب صادر می نماید.قرار  منع تعقیب از طرف شاکی و رئیس کانون وکلا ظرف ده روز پس از ابلاغ، با رعایت مسافت، قابل شکایت در دادگاه انتظامی وکلا می باشد.

_{^{ب- دادگاه انتظامی وکلا}}

دادگاه انتظامی وکلا مرجع رسیدگی و صدور رای نسبت به تخلفات وکلا و کارگشایان می باشد.این مرجع از سه نفر وکیل پایه یک دادگستری که برای مدت دوسال، از طرف هیات مدیره کانون انتخاب می گردند، تشکیل می شود.دو نفر وکیل پایه یک نیز به همان ترتیب بعنوان اعضای علی البدل نیز انتخاب می شوند تا در صورت معذوریت اعضای اصلی انجام وظیفه نمایند.

مرجع تجدیدنظر از آرای صادره از دادگاه انتظامی وکلا، دادگاه عالی انتظامی قضات می باشد.

دادگاه انتظامی وکلا پس از رسیدن ادعانامه یا تقاضای رسیدگی ا طرف مقامات مربوط و اماده بودن موضوع برای رسیدگی، رونوشت ادعانامه یا تقاضا را به وسیله مامور کانون به وکیل تحت تعقیب ابلاغ می نماید تا ظرف مهلت مقرر پاسخ دهد.

 

_{^{9- دادسرا و دادگاه انتظامی کارشناسان رسمی}}

_{^{الف- دادسرای انتظامی کارشناسان رسمی}}

تعقیب انتظامی کارشناسان توسط دادسرای انتظامی کانون کارشناسان انجام می شود.تعقیب انتظامی معمولا در پی شکایت شاکی شروع می شود.

مرجع رسیدگی به تخلفات  کارشناسان هر کانون و تعقیب آنان، دادسرای انتظامی کارشناسان رسمی همان کانون است.دادسان هر کانون، از بین کارشناسان رسمی، بوسیله مجمع عمومی عادی همان کانون برای مدت چهار سال انتخاب خواهد شد.دادیاران دادسرای انتظامی، به تعداد لازم، به پیشنهاد دادستان و تصویب هیات مدیره کانون تعیین می شوند.

مرجع تعقیب تخلفات انتظامی اعضای هیات مدیره و دادستان و بازرسان کانون استان ها، دادسرای انتظامی قضات می باشد.

_{^{ب- دادگاه انتظامی کارشناسان رسمی}}

مرجع رسیدگی و صدور رای نسبت به تخلفات کارشناسان هر کانون، دادگاه انتظامی کارشناسان رسمی که همان کانون است.این دادگاه مرکب از سه عضو می باشد و برای مدت چهارسال انتخاب می شوند.

مرجع تجدیدنظر آرای دادگاه انتظامی کارشناسان رسمی، دادگاه تجدیدنظر کارشناسان رسمی می باشد که در تهران تشکیل می شود.

 

_{^{لیست مهم ترین مراجع اداری (غیر قضایی)}}

1- اتحادیه های صنفی و کمیسیون های مربوط به قانون نظام صنفی (مصوب 1382)

2- سازمان تعزیرات حکومتی

3- شعبه تحقیق اداره اوقاف موضوع ماده 14 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف وامور خیریه

4- شورای حل اختلاف موضوع ماده 189 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی

5- کمیسیون رسیدگی به شکایات جانبازان موضوع ماده 16 قانون تسهیلات جانبازان(مصوب 1374)

6- کمیسیون کفالت نظام وظیفه موضوع ماده 28 قانون نظام وظیفه

7- مراجع حل اختلاف مالیاتی موضوع قانون مالیتهای مستقیم

8- مرجع رسیدگی به شکایت کارفرمایان در خصوص مطالبات حق بیمه موضوع قانون سازمان تامین اجتماعی

9- هیات تشخیص اداره کار 

10- حل اختلاف قانون کار

11- هیئت حل اختلاف امور گمرگی موضوع ماده 50 قانون گمرک

12- هیات حل اختلاف ثبت احوال موضوع ماده 3 قانون ثبت احوال

13- هیات نظارت بر مطبوعات موضوع قانون مطبوعات

14- شورای اصلاحات ارضی

15- کمیسیون تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغها

16- کمیسیون قانون توزیع عادلانه آب

17- کمیسیون قانون ابطال اسناد و فروش رقبات آب و اراضی موقوفه

18- کمیسیون ماده 34 قانون جنگلها و مراتع با اصلاحات بعدی

19- کمیسیون ماده 56 قانون جنگلها و مراتع با اصلاحات بعدی

20- کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری

21- مرجع تشخیص اراضی موات خارج از محدوده شهرها

22- هیات نحوه خرید و تملک اراضی مورد نیاز دولت و شهرداری ها

23- اداره اجرای ثبت

24- هیات نظارت و شورای عالی ثبت

25- هیات حل اختلاف ثبتی موضوع مواد 147 و 148 قانون ثبت

26- هیئت حل اختلاف ثبتی موضوع ماده 132 قانون برنامه چهارم توسعه

27- افراز و فروش املاک مشاع

28- کمیسیون ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهر سازی ومعماری ایران(مصوب 1351)

29- کمیسیون ماده 55

30- کمیسیون ماده 77 قانون شهرداری 

31- کمیسیون ماده 100

32- 101 قانون شهرداری

33- کمیسیون مستقر در سازمان مدیریت و برنامه ریزی (حل اختلاف بین دستگاههای اجرای)

34- هیات حل اختلاف و رسیدگی به انحراف شوراهای اسلامی از وظایف قانونی

35- هیات های انتظامی رسیدگی به تخلفات

36- تخلفات اداری کارکنان دولت

37- دادسرا و دادگاه انتظامی دفاتر اسناد رسمی

38- دادسرا و دادگاه انتظامی قضات

39- دادسرا و دادگاه انتظامی کارشناسان رسمی دادگستری

40- دادسرا و دادگاه انتظامی وکلا

41- شورای انتظامی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان

42- شورای انتظامی قانون نظام مهندسی معدن

43- شورای انتظامی مربوط به نظام صنفی رایانه ای

44- هیات انتظامی پزشکی

45- هیات انتظامی دانشگاه ها

46- هیاتهای انتظامی مالیاتی

47- هیاتهای بدوی و عالی انتظامی رسیدگی به تخلفات شاغلان حرفه مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی

48- هیاتهای بدوی و عالی انتظامی شاغلان حرفه پزشکی

49- هیاتهای رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای سازمان نظام روانشناسی ومشاوره

50- هیاتهای انتظامی جامعه حسابداران رسمی ایران

51- هیات انتظامی بانکها

 

---