نکات مهم در خصوص قانون شوراهای حل اختلاف

_{^{نکات مهم قانون شوراهای حل اختلاف}} 

1) صلاحیت شورا در دعاوی مالی طبق قانون جدید شوراهای حل اختلاف مصوب 94 تا سقف 200/000/000 ريال می باشد. 
2) کلیه دعاوی تخلیه در صلاحیت شورای حل اختلاف است به جز دعاوی مربوط به حق کسب و پیشه و سرقفلی
3) کلیه دعاوی مربوط به مال غیر منقول از قبیل خسارت وارده اجرت المثل و ..... از صلاحیت شورا خارج می باشد.
4) با توجه به بخشنامه جدید رئیس قوه قضائیه در تمامی جرایم قابل گذشت موضوع ماده 104 قانون مجازات اسلامی 1392 (جرایم مندرج در قسمت اخیر مـاده (596) و مواد (608)، (622)، (632)، (633)، (642)، (648)، (668)، (669)، (676)، (677)، (679)، (682)، (684)، (685)، (690)، (692)، (694)، (697)، (698)،  (699) و (700) از کتاب پنجم «تعزیرات») مانند توهین به افراد، تهدید و تصرف عدوانی و جرایم قابل گذشت موضوع دیگر قوانین، پرونده با لحاظ ترتیباتی جهت حفظ ادله جرم و رعایت حقوق شاکی، نظم عمومی و در صورت ضرورت انجام تحقیقات لازم، قبل از ثبت در دادسرا، دادگاه‌های عمومی بخش و یا محاکم کیفری دو، جهت میانجی‌گری و ایجاد صلح و سازش به شورای حل اختلاف ارسال شود. در صورت حصول سازش، مراتب سازش طرفین و گذشت شاکی صورت‌مجلس شده و پرونده در شورا بایگانی می‌شود و در این صورت دادسرا با تکلیفی مواجه نیست.
5) در جرایمی که دارای دو جنبه عمومی و خصوصی است، ضمن انجام تحقیق و رسیدگی به آن توسط مقامات قضایی، طرفین به شورای حل اختـلاف ارشاد می‌شـوند تا در صـورت سازش پیرامون جنبه خصوصی، مطابق ماده 24 قانون شوراهای حل اختلاف عمل شود و نتیجه به مرجع قضایی مربوط منعکس گردد.
6) در کلیه اختلافات و دعاوی خانوادگی و دیگر دعاوی مدنی:
الف‌ـ با ترغیب متقاضی رسیدگی به سازش و نظر موافق وی، پرونده ابتدا در شورای حل اختلاف مطرح می‌شود تا در صورت حصول سازش، وفق مقررات اقدام شود.
ب‌ـ در صورت مراجعه به دادگاه‌ها، مقام ارجاع قبل از ارجاع پرونده به شعبه و ثبت آن، با لحاظ ماده 10 قانون شوراهای حل اختلاف و با توجه به کیفیت دعوی یا اختلاف و امکان حل و فصل آن از طریق صلح و سازش، پرونده را به شورای حل اختلاف ارجاع می‌کند.
7) هزینه دادرسی دعاوی مالی بدوی تا 200/000/000 ريال تا 2/5 درصد 
هزینه دادرسی دعاوی مالی تجدید نظر و واخواهی 4/5 درصد
هزینه دادرسی اگر قیمت خواسته در هنگام تقدیم دادخواست مشخص نباشد، 150/000 تومان 
هرینه دادرسی دعاوی غیر مالی تامین دلیل، تامین خواسته از 40/000 تومان تا 180/000 تومان

ماهیت ، اهـداف تشکیل ، مزایـا و ویژگیهـا، حدود صلاحیت رسیدگی ، نحوه طرح پرونده و مراحل رسیدگی ، نحوه اعتراض و نحوه اجرای بهتر آرای شوراهای حل اختلاف چیست؟

_{^{شورای حل اختلاف چیست؟}}

شوراهای حل اختلاف یک نهاد شبه قضایی است که به منظور کاهش مراجعات مردم به محاکم قضائی و در راستای توسعه مشارکت های مردمی براساس آئین نامه ای که به تصویب ریاست محترم قوه قضائیه رسیده، تشکیل شده است .هر شورای حل اختلاف متشکل از سه عضو می باشد . یک نفر به انتخاب قوه قضائیه به عنوان رئیس شوراها یک نفر با انتخاب شورای اسلامی شهر یا بخش یا روستا و یک نفر معتمد محلی منتخب هیات پیش بینی شده در آئین نامه مربوطه می باشد .

_{^{اهـداف تشـکیل شوراهـای حل اختـلاف :}}

1 - بهره گیری از مشارکت های مردمی

2- ایجاد فرهنگ صلح وسازش و رفع اختلاف از طریق کدخدامنشی

3-  تلاش برای حل وفصل دعاوی از طریق مذاکره و صلح و سازش بین طرفین

4- پیشگیری از طرح برخی دعاوی ساده در مراجع قضائی

_{^{مزایـا و ویژگیهـای شورای حل اختـلاف :}}

1- رسیدگی درشورای حل اختلاف تابع تشریفات قانون آئین دادرسی نبوده وکم هزینه می باشد

2- تلاش شوراها حتی الامکان حل وفصل موضوع از طریق صلح وسازش بین طرفین است .

3- رسیدگی به دعاوی و شکایتها سریعتر انجام می گیرد و مدت رسیدگی طولانی نیست .

4- اعضای شوراهای حل اختلاف از میان مردم و افراد خوشنام و معتمدین محلی می باشند .

_{^{حدود صلاحیت رسیدگی در شورای حل اختـلاف :}}

طبق قانون جدید شوراهای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی شورا در سه بخش دیده شده است:

اول- صرفاً جهت صلح و سازش فیمابین طرفین دعوی و آن هم بر اساس تراضی اولیه طرفین که شورا نسبت به این امر اقدام نماید.

در 3 محور :                       

الف ) کلیه امور مدنی و حقوقی

ب ) کلیه جرایم قابل گذشت (جرائمی که با گذشت شاکی خصوصی دعوی مختومه می گردد.)

ج ) جنبه خصوصی جرائم غیرقابل گذشت.

شایان به ذکر است تلاش برای صلح و سازش حتماً باید بر اساس توافق و تراضی طرفین در شورا آغاز وانجام شود و چنانچه درخواست توسط یکی از طرفین باشد و طرف دیگر تا پایان جلسه اول عدم تمایل خود را اعلام نماید شورا درخواست را بایگانی نموده و طرفین را به مرجع صالح راهنمائی می کند .

دوم - الف ) شورا در موارد زیر رسیدگی و مبادرت  به صدور رای می نماید :

1- تامین و حفظ دلیل.

2- در جرائم بازدارنده و اقدامات تامینی و تربیتی و امور خلافی از قبیل تخلفات راهنمائی و رانندگی که مجازات نقدی قانونی آن حداکثر و مجموعاً  تا سی میلیون ریال و یا سه ماه حبس است.

ب ) قاضی شورا در موارد زیر با مشورت اعضا شورای حل اختلاف رسیدگی و مبادرت به صدور رای می نماید :

 1- دعاوی مالی تا  200/000/000 ریال.

2- کلیه دعاوی مربوط به عین مستاجره به جزء دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه.

3 – صدور گواهی حصر وراثت ، تحریر ترکه ، مهر و موم ترکه و رفع آن.

4- ادعای اعساراز پرداخت محکوم به (آنچه که فرد به پرداخت آن محکوم می گردد)  در صورتی که شورا نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد ضمناً در دعاوی خانوادگی و سایر دعاوی مدنی دادگاه می تواند صرفاً برای یکبار و حداکثر تا دو ماه زمان انتظارموضوع اختلاف را به شورای حل اختلاف جهت ایجاد صلح وسازش ارجاع نماید.البته این ارجاع مقید و مشروط به آن است که امکان حل و فصل و سازش بنا به موضوع و طرفین پرونده از طریق ریاست محترم دادگاه تشخیص داده شود.

سوم - دعاوی زیر قابلیت طرح در شورا را حتی با توافق طرفین ندارد :

الف )  اختلاف در اصل نکاح- اصل طلاق ، فسخ نکاح ، رجوع و نسب .

ب )  اختلاف در اصل وقفیت  وصیت ، تولیت .

ج )  دعاوی راجع به حجر و ورشکستگی .

د )  دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی .

ه )  اموری که به موجب قوانین دیگر در صلاحیت مراجع اختصاصی یا مراجع غیردادگستری است (مانند اختلافات کارگر و کارفرما ، بیمه ، مالیات . . . )

_{^{سایر نکات در قانون جدید شوراهـای حل اختـلاف :}}

1 – شورا مجاز به صدور حکم حبس نمی باشد(حبس به جزای نقدی تبدیل می شود) .

2 – صدور رای در شوراها با قاضی مشاور شورا و پس از کسب مشورت با اعضاء شورا و اخذ نظریه کتبی ایشان می باشد. 

3 – شورا علاوه بر رسیدگی به دلایل طرفین می تواند تحقیق محلی ، معاینه محلی و تامین دلیل انجام دهد . 

4 – چنانچه محکوم علیه (شخصی که محکوم شده)، محکوم به را پرداخت نکند و اموالی از وی به دست نیاید با تقاضای ذی‌نفع و دستور قاضی مراتب جهت اعمال قانون نحوه اجراء محکومیتهای مالی به اجراء احکام دادگستری اعلام می‌شود.

5- شورا علاوه بررسیدگی به دلایل طرفین میتواند تحقیق محلی،معاینه محل ،تامین دلیل را نیز با ارجاع رئیس شورا توسط یکی از اعضاءبه عمل آورد. 

6– چنانچه به اعضای شورا درمقام انجام وظیفه و یا به مناسبت آن توهین شود مرتکب به مجازات بزه موضوع ماده 609  قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد.

7– چنانچه اعضای شورا در مقابل دریافت وجه یا سند پرداخت وجه یا مال یا ارائه خدمت به نفع یکی از طرفین اظهار نظر کند به مجازات بزه موضوع ماده 588  قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد . 

8–  اجرا ی آراء قطعی در امور مدنی و حقوقی با درخواست ذینفع و دستور قاضی شورا پس از صدور برگ اجرائیه مطابق مقررات مربوط به اجرا احکام دادگاه ها، توسط اجرای احکام دادگستری محل بعمل خواهد آمد . 

 _{^{مراحل رسیدگی در شوراهای حل اختلاف:}}

طرح پرونده و مراحل رسیدگی در شوراهای حل اختلاف تقریباً مشابه محاکم دادگستری است. برای اقامه دعوا و طرح پرونده در شوراهای حل اختلاف بایدبه شورای حل اختلافی که صلاحیت محلی برای رسیدگی به پرونده ( باتوجه به محل اقامت خوانده) را دارند مراجعه و نسبت به اخذ فرم دادخواست و نوشتن موضوع دعوا وتقاضا اقدام کرد . سپس با مراجعه به قسمت ارجاع ، پرونده مربوطه ثبت و جهت رسیدگی به یکی از شوراهای حل اختلاف ارجاع و مراحل رسیدگی آغاز می شود . در امور کیفری در صلاحیت شوراها ارائه درخواست کافی است .

شوراهای حل اختلاف پس از ارجاع پرونده اقداماتی از قبیل احضار طرفین برای مذاکره و تلاش برای حل وفصل موضوع و مختومه نمودن پرونده به صلح و سازش و سایر اقدامات قانونی را به عمل می آورند و نهایتاً اقدام به صدور قرار یا گزارش اصلاحی یا صدور رای می نمایند. در صورت عدم حصول سازش، چنانچه موضوع در صلاحیت شورا باشد قاضی شورا پس از مشورت با اعضاء شورا و أخذ نظریه کتبی آنها رأی مقتضی صادر می‌کند و در این صورت تنها نظر قاضی ملاک اخذ تصمیم و صدور رأی است.

_{^{اعتراض به رای شورای حل اختلاف :}}

1- رای شورا ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ به طرفین قابل تجدید نظر خواهی در دادگاه عمومی دادگستری حوزه مربوطه است،در صورت عدم تجدید نظر رای دادگاه قطعی است .

2- آرای غیابی شورا ظرف مهلت بیست روز از تاریخ ابلاغ واقعی، قابل واخواهی (اعتراض محکوم علیه غایبِ در جریان رسیدگی) در همان شورا می باشد.

_{^{چگونگی اجرای رای شورای حل اختلاف :}}

در حال حاضر احکام مدنی شوراها در اجرای احکام ویژه شوراهای حل اختلاف و احکام کیفری در اجرای احکام دادگستری به اجرا گذاشته می شود.آرای قطعی در امور مدنی به درخواست ذی نفع و به دستور رئیس شورا با صدور اخطار اجرائیه مطابق مقررات مربوط به اجراء احکام دادگاهها توسط واحد اجراء احکام دادگستری محل به موقع اجرا گذاشته می شود.در امور کیفری در صورتی که محکوم علیه مایل به پرداخت جزایی نقدی بود آن را به حسابی که شورا تعیین خواهد کرد به حساب دولت واریز و قبض سپرده آن را ضمیمه می نماید و در صورت امتناع پرونده جهت اقدامات اجرائی در امر کیفری به دادگاه یا دادگستری محل تحویل می گردد .

_{^{نکاتی که باید قبل از مراجعه به دفاتر شورای حل اختلاف بدانید}}

قبل از طرح دعوی و تنظیم دادخواست و شکایت ، می توانید در خصوص مسائل حقوقی و یا کیفری خود و جهت کسب اطلاع از موارد زیر با وکیل پایه یک دادگستری ، مشاوره حقوقی حضوری و یا تلفنی داشته باشید :

1 – موضوع خواسته و یا شکایت .

2 – متن مناسب برای دادخواست و یا شکایت .

3- دلایل و ضمائم دادخواست و یا شکایت

4– خواسته های دیگری که می توان به همراه خواسته اصلی مطرح کرد .

5 – عنوان های کیفری دیگری که می توان در شکایت مطرح کرد .

6 – مدارک لازمی که برای طرح دادخواست و شکایت می بایست به همراه داشت .

7 – چنانچه ارسال اظهارنامه لازم نیست ، از تنظیم و ارسال آن خودداری شود .

8 – آیا طرح دادخواست یا شکایت ، با توجه به مدارکی که دارید ، نتیجه مطلوب را در پی خواهد داشت ؟

9 - موضوعی را که می خواهید مطرح و پیگیری کنید ، به کدام شورای حل اختلاف می بایست مراجعه نمایید ؟

10 – کسب اطلاع در خصوص سایر موارد حقوقی

11– داشتن وکیل دادگستری برای تشکیل پرونده ، پیگیری ، دفاع و یا انجام مشاوره حقوقی مستمر با وکیل پایه یک دادگستری از قبل از اقدام قانونی و در طول رسیدگی و اجرای حکم .

​

_{^{مطالب مرتبط با شورای حل اختلاف :}}

1- دادخواست مطالبه وجه چک و توقیف اموال

2- راههای مطالبه سهم الارث، وکیل ارث

3- گواهی انحصار وراثت مراحل و مدارک آن

4- ابطال اجراییه ثبتی و ابطال عملیات اجرایی