توقیف اموال در دعوای مطالبه وجه چک
1- منظور از تامین خواسته یا توقیف اموال این است که طلبکار و دارنده چک در طول جریان دادرسی یا قبل از شروع شکایت یا حتی قبل از سررسید چک میتواند تحت شرایطی به اندازه طلب خود از اموال صادرکننده چک و بدهکار چک توقیف نماید البته توقیف اموال در این فرض کار دشوار و پیچیده ای است و ضروری است و اکیداً توصیه میشود که قبل از هر اقدامی با یک وکیل و مشاور حقوقی متخصص و با تجربه در زمینه چک و اسناد تجاری مشورت نموده و یا به یک وکیل با تجربه چک وکالت بدهید.
2- دارنده چک میتواند برخلاف معمول بدون نیاز به سپردن خسارت احتمالی به اندازه مبلغ چک خود از اموال صادرکننده چک و بدهکار توقیف و تامین نماید.به شرط اینکه چک خود را ظرف 15 روز از تاریخ مندرج در چک به بانک برده و برگشت زده باشد. در غیر اینصورت اگر تصمیم به توقیف اموال داشته باشد باید مبلغی را که تشخیص میزان آن با قاضی رسیدگی است (معمولا 20 درصد) نزد صندوق دادگستری سپرده نماید.در واقع دارنده چک در صورتی میتواند از امتیازات در نظر گرفته شده برای اسناد تجاری استفاده کند که ظرف 15 روز به بانک مراجعه کرده و چک را برگشت بزند.البته این گفته به آن معنا نیست که در صورت عدم رعایت مهلت 15 روزه سند مذکور اعتبار چک را ندارد بلکه امتیازات ویژه ای که قانونگذار برای چک در نظر گرفته را از دست میدهد.
نکته- آنچه که در بند دو گفته شد نظر نگارده و اکثریت حقوقدانان است. در عمل دیده شده که قاضی گاهی اوقات به چکی که خارج از موعد واخواست شده (برگشت خورده) نیز امکان توقیف اموال بدون خسارت احتمالی تخصیص داده شده است.
3- موضوع توقیف اموال میتواند هر نوع مالی اعم از پول و سپرده بانکی، اوراق بهادار و ملک یا خودرو و به طور کلی هر چیزی که مالیت داشته و دارای ارزش معاملاتی بوده و قابل خرید و فروش و تقویم باشد.
4- بعضی از اموال که به آنها مستثنیات دین گفته میشود از طرف قانونگذار استثنا شده و قابلیت توقیف ندارد. مثل یک آپارتمان متعارف و معمول برای زندگی یا اثاثی منزل در حد متعارف یا پول پیش آپارتمان استیجاری یا ابزار و وسایل کار.
5- دستور موقت یا دادرسی فوری تاسیسی است بسیار شبیه و قابل مقایسه با تامین خواسته که گاهی و به دلایلی ممکن است جایگزین توقیف اموال باشد و راه مناسبی برای جلوگیری از تضییع و پنهان کردن اموال خوانده.
6- چک ذاتا سند عادی است و در حکم اسناد لازم الاجرا محسوب می شود پس دارنده چک اگر تقاضای صدور اجراییه از اداره اجرای ثبت نموده باشد نیز بعد از صدور اجرایی میتواند اموال بدهکار چک را توقیف نماید.
7- ضمن شکایت کیفری صدور چک بلامحل هم دارنده چک میتواند اموال صادرکننده را توقیف و تامین نماید.
نمونه دادخواست توقیف اموال بابت چک
خواهان :
خوانده :
وکیل : مسعود محمدی وکیل پایه یک دادگستری
خواسته : توقیف اموال و تامین خواسته مطابق ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی
شرح دادخواست
ریاست محترم دادگاه
با سلام و تقدیم احترام
به استحضار عالی می رساند خوانده محترم چک های شماره 951772 و 951773 و 951774 و 951775 عهده بانک تجارت شعبه ایرانشهر شمالی را جمعا به مبلغ2/430/000/000 میلیون ریال صادر نموده که به علت کسر موجودی با عدم تادیه مواجه گشته است. لذا مستدعی است جهت حفظ حقوق موکل، دستور مقتضی را در خصوص صدور قرار تامین خواسته صادر فرمایید.
رای دادگاه توقیف اموال چک
به تاریخ : 90/7/6
شماره قرار : ...................
کلاسه پرونده : ...............
مرجع رسیدگی : شعبه 17 دادگاه عمومی تهران
خواهان : آقای ............. با وکالت مسعود محمدی وکیل پایه یک دادگستری به نشانی .......... .
خوانده : آقای ............. به نشانی .................
خواسته : صدور قرار تامین خواسته مدنی
گردشکار : خواهان به شرح بالا به طرفیت خوانده دادخواستی به خواسته فوق اقامه و درخواست رسیدگی و صدور قرار تامین خواسته به استناد مدارک موجود در پرونده نموده است که پس از قبول دادخواست و ارجاع آن به این دادگاه و ثبت آن به کلاسه فوق در وقت فوق العاده شعبه 17 دادگاه عمومی تهران به تصدی امضاء کننده زیر و در غیاب خوانده تشکیل است. با بررسی اوراق پرونده به شرح زیر مبادرت به صدور قرار می شود.
قرار دادگاه : نظر به اینکه خواهان ضمن دادخواست تقاضای صدور قرار تامین خواسته نموده است چون ارکان و شرایط درخواست فراهم می باشد لذا دادگاه به استناد مادتین 202 و 309 قانون تجارت/ شق 3 از ماده 225 قانون آیین دادرسی مدنی ، قرار تامین خواسته معادل مبلغ 2/430/000/000 ریال از اموال خوانده متضامنا / بالمناصفه با رعایت مستثنیات دین تا پایان رسیدگی صادر و اعلام می دارد هزینه اجرای قرار به عهده خواهان است. قرار قبل از ابلاغ قابل اجرا و ظرف ده روز قابل اعتراض در این دادگاه می باشد.