_{^{حدود اختیارات پدر در مورد دختر بالغ و پس از عقد}}

• ولایت قهری به معنای سلطه و اختیاری است که قانون به پدر و جد پدری برای اداره امور محجوران و برای حمایت از آن ها داده شده است. ولی قهری به موجب قانون مدنی پدر و جد پدری می باشند. بنابراین ولایت پدر بر فرزند از زمان تولد آغاز شده و تا زمان بلوغ و رشد فرزند یعنی در دختران تا 9 سال قمری و در پسران تا 15 سال قمری ادامه دارد.
• ماده 1180 قانون مدنی در این باره مقرر می دارد که طفل صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود میباشد و همچنین است طفل غیر رشید یا مجنون در صورتی که عدم رشد یا‌ جنون او متصل به صغر باشد. 
• بنابراین، اشخاصی که تحت ولایت قهری پدر و پدربزرگ خود هستند شامل اشخاص صغیر، اشخاص غیر رشید یا سفیه که قبل از رسیدن به سن بلوغ سفیه شده اند و اشخاص مجنون یا دیوانه که قبل از رسیدن به سن بلوغ دیوانه شده اند، می باشند.
• قانون مدنی با پیروی از نظریه مشهور فقها ولایت جد پدری را در عرض ولایت پدر پذیرفته است اگرچه در عمل و با توجه به شرایط حاکم بر جامعه به ندرت دیده می شود که جد پدری حتی با وجود داشتن صلاحیت، در صورتی که پدر زنده باشد و صلاحیت داشته باشد، در امور صغار دخالت نماید.
• در مورد شرایط ولی قهری می توان به توانایی اداره ی اموال مولی علیه از نظر روحی و جسمی و همچنین سواستفاده نکردن و رعایت مصلحت و غبطه ی مولی علیه اشاره نمود. در صورتی که پدر یا جد پدری نباشد یا ولی قهری خود محجور شود، برای فرزند قیم تعیین خواهد گردید.
• همچنین اگر یکی از اقربای فرزند یا رئیس حوزه قضایی بتواند ثابت کند که پدر یا جد پدری موجب حیف و میل اموال صغیر شده است و رعایت غبطه را نمی کند. ولی قهری عزل می شود و جای ایشان قیم مشخص خواهد شد.
• در صورتی که ولی قهری به دلیل پیری، ضعف بدنی، بیماری و  توانایی لازم برای اداره مطلوب اموال مولی علیه را نداشته باشد، دادگاه ضم امین می کند به این صورت که فرد امینی را به ولی قهری منضم کند که امضا هر دو نفر آنها در اداره مال فرزند موثر خواهد بود. در شرایطی که ولی قهری به دلیل حبس، غیبت، اشتغالات روزمره و… نتواند به امور فرزند رسیدگی کند و کسی را هم به جای خود مشخص نکرده باشد، دادگاه یک نفر امین را به صورت موقت برای تصدی و اداره اموال مولی علیه تعیین نمود.
• در رابطه با اینکه آیا اختیار دختر در دوران نامزدی با پدر است یا خیر باید گفت مطابق ماده 1180 قانون مدنی، دختر تا زمانی که به سن بلوغ نرسیده است تحت ولایت پدر قرار دارد و پس از رسیدن به 9 سال تمام قمری، در رابطه با امور غیرمالی اختیار تصمیم گیری خواهد داشت.
• در امور مالی نیز از آنجایی که مطابق ماده 1183 قانون مدنی در کلیه امور مربوطه به اموال و حقوقی مالی مولی‌ علیه ولی نماینده قانونی او می باشد، تا رسیدن به سن رشد یعنی 18 سال تمام، اداره ی امور مالی دختر با پدر خوهد بود. البته در شرایطی که رشد دختر بعد از بلوغ و قبل از این سن اثبات گردد، می توان اعمال مالی او را نافذ دانست.
• از دیگر اختیارات پدر بر دختر که در ماده 1043 قانون مدنی مورد پیش بینی قرار گرفته است، رضایت پدر برای ازدواج دختر دوشیزه می باشد. مطابق این ماده نکاح دختر باکره اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به اجازه پدر یا جد پدر او است و هر گاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند اجازه او ساقط و در این صورت دختر می تواند با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آنها قرار داده شده پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید.
• بنابراین، قانون مدنی اجازه پدر و یا جد پدری را برای عقد نکاح دختران دوشیزه ای که ازدواج می کنند ضروری دانسته است. لازم به ذکر است که دختری که یک بار قبلا ازدواج کرده است و بکارت او زائل شده است، برای ازدواج بعدی خودش نیازی به اجازه پدر و یا جد پدری نخواهد داشت.
• همچنین در صورتی که پدر و یا جد پدری از اختیار خود مبنی بر رضایت با ازدواج دختر سوء استفاده کند و بدون علت و دلیل موجهی از دادن اجازه و یا رضایت برای ازدواج دختر خودداری کند، دختر می تواند بدون کسب رضایت وی به دادگاه مراجعه نموده و از تقاضای اجازه ازدواج از طریق دادگاه نماید و مشخصات مردی که قصد ازدواج با وی را دارد بیان نماید. در این شرایط، اگر دادگاه دلایل دختر را که ضمن دادخواست اجازه ازدواج بیان شده است موجه تشخیص بدهد و مخالفت پدر یا جد پدری با ازدواج را بی مورد بداند، حکم به ازدواج دختر صادر می کند که با استفاده از آن حکم طرفین می توانند به دفاتر ازدواج مراجعه و ازدواج خود را ثبت نمایند. 

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص اختیار پدر در دوران عقد دختر}}

♦  در پاسخ به پرسش شما و در رابطه با اینکه آیا اختیار دختر در دوران نامزدی با پدر است یا خیر باید گفت فرزند دختر بعد از 9 سال تمام قمری اختیار تصمیم گیری و دخالت در مورد کلیه امور غیر مالی خود را دارد و کسی نمیتواند مانع او بشود و هیچ قانونی اجازه تعیین تکلیف در خصوص محل زندگی دختر بالغ به هیچ کس نمیدهد.

♦  در خصوص امور مالی و اداره اموال هم بعد از سن رشد (18 سال تمام) دختر اختیار کامل دارد و پدر حقی برای دخالت در این خصوص ندارد . ماده 1193 قانون مدنی در این باره مقرر می دارد که همین که طفل کبیر و رشید شد از تحت ولایت خارج میشود و اگر بعدا سفیه یا مجنون شود قیمی برای او معین میشود.
♦  تنها اجازه ای برای پدر برای همیشه باقی می ماند اجازه ازدواج است یعنی پدر بدون هیچ گونه محدودیت سقف سنی اجازه ازدواج دختر دوشیزه را در اختیار و انحصار خود دارد. به طور خاص در مورد سوال شما پدر نمیتواند مانع ملاقات شما با این فرد شود فارغ از اینکه ایشان نامزد عرفی یا همسر عقدی شما باشد. 

_{^{مستندات قانونی - حدود اختیار پدر در مورد دختر در دوران نامزدی}}

ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی
عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.

ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی
نکاح دختر باکره اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به اجازه پدر یا جد پدر او است و هر گاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند اجازه او ساقط و در این صورت دختر می تواند با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آنها قرار داده شده پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید.

ماده ۱۰۴۴ قانون مدنی
در صورتی که پدر یا جد پدری در محل حاضر نباشند و استیذان از آنها نیز عادتاً غیر ممکن بوده و دختر نیز احتیاج به ازدواج داشته باشد، وی می تواند اقدام به ازدواج نماید.
تبصره- ثبت این ازدواج در دفترخانه منوط به احراز موارد فوق در دادگاه مدنی خاص می باشد.

ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی
طفل صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود میباشد و همچنین است طفل غیر رشید یا مجنون در صورتی که عدم رشد یا‌ جنون او متصل به صغر باشد.

ماده ۱۱۸۱ قانون مدنی
هر یک از پدر و جد پدری نسبت به اولاد خود ولایت دارند.

ماده ۱۱۸۲ قانون مدنی
هرگاه طفل هم پدر و هم جد پدری داشته باشد و یکی از آنها محجور یا به علتی ممنوع از تصرف در اموال مولی‌ علیه گردد ولایت‌ قانونی او ساقط میشود.

ماده ۱۱۸۳ قانون مدنی
در کلیه امور مربوطه به اموال و حقوقی مالی مولی‌ علیه ولی نماینده قانونی او میباشد.

ماده ۱۱۸۴ قانون مدنی
هرگاه ولی قهری طفل رعایت غبطه صغیر را ننماید و مرتکب اقداماتی شود که موجب ضرر مولی‌علیه گردد به تقاضای یکی از اقارب وی و یا به درخواست رئیس حوزه قضایی پس از اثبات، دادگاه ولی مذکور را عزل و از تصرف در اموال صغیر منع و برای اداره امور مالی طفل فرد صالحی را به عنوان قیم تعیین می نماید.
همچنین اگر ولی قهری به واسطه کبر سن و یا بیماری و امثال آن قادر به اداره اموال مولی علیه نباشد و شخصی را هم برای این امر تعیین ننماید طبق مقررات این ماده فردی به عنوان امین به ولی قهری منضم می‌گردد.

ماده ۱۱۸۵ قانون مدنی
هر گاه ولی قهری طفل محجور شود مدعی‌العموم مکلف است مطابق مقررات راجعه به تعیین قیم، قیمی برای طفل معین کند.

ماده ۱۱۸۶ قانون مدنی
در مواردی که برای عدم امانت ولی قهری نسبت به دارائی طفل امارات قویه موجود باشد مدعی‌العموم مکلف است از محکمه ‌ابتدائی رسیدگی به عملیات او را بخواهد محکمه در این مورد رسیدگی کرده در صورتی که عدم امانت او معلوم شد مطابق ماده ۱۱۸۴ رفتار مینماید.

ماده ۱۱۸۷ قانون مدنی
هر گاه ولی قهری منحصر به واسطه غیبت یا حبس به هر علتی که نتواند بامور مولی‌ علیه رسیدگی کند و کسی را هم از طرف خود معین ‌نکرده باشد حاکم یک نفر امین به پیشنهاد مدعی‌العموم برای تصدی و اداره اموال مولی علیه و سایر امور راجعه به او موقتا معین خواهد کرد.

ماده ۱۱۸۸ قانون مدنی
هر یک از پدر و جد پدری بعد از وفات دیگری میتواند برای اولاد خود که تحت ولایت او میباشند وصی معین کند تا بعد از فوت‌ خود در نگاهداری و تربیت آنها مواظبت کرده و اموال آنها را اداره نماید

ماده ۱۱۸۹ قانون مدنی
هیچ یک از پدر و جد پدری نمیتواند با حیات دیگری برای مولی‌ علیه خود وصی معین کند.

ماده ۱۱۹۰ قانون مدنی
ممکن است پدر یا جد پدری به کسی که به سمت وصایت معین کرده اختیار تعیین وصی بعد فوت خود را برای مولی علیه بدهد.

ماده ۱۱۹۱ قانون مدنی
اگر وصی منصوب از طرف ولی قهری به نگهداری یا تربیت مولی ‌علیه یا اداره امور او اقدام نکند یا امتناع از انجام وظائف خود بنماید‌ منعزل میشود.

ماده ۱۱۹۲ قانون مدنی
ولی مسلم نمیتواند برای امور مولی‌ علیه خود وصی غیر مسلم معین کند.

ماده ۱۱۹۳ قانون مدنی
همین که طفل کبیر و رشید شد از تحت ولایت خارج میشود و اگر بعدا سفیه یا مجنون شود قیمی برای او معین میشود.

ماده ۱۱۹۴ قانون مدنی
پدر و جد پدری و وصی منصوب از طرف یکی از آنان ولی خاص طفل نامیده شود.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما