^{_{توافق در خصوص حضانت و نفقه در طلاق توافقی}}

نفقه در لغت به معنی هزینه، خرج، خرجی است و انچه هزینه عیال و اولاد کنند.در حقوق مدنی نفقه در دو بخش مورد بحث قرا می گیرد که یکی نفقه زوجه است و دیگری نفقه اقارب. برابر ماده 1204 نفقه اقارب توضیح داده شده است که موارد یاد شده در ماده حصری نیست و نفقه در واقع چیزی است که بر اساس عرف و عادت مورد نیاز شخص است. 

_{^{نفقه زوجه}}

ماده ۱۱۱۲ عنوان مي كند اگر اجراي حكم مذكور در ماده قبل (۱۱۱۱) ممكن نباشد مطابق ماده ۱۱۲۹ رفتار خواهد شد.

ماده ۱۱۲۹ مقرر مي دارد: «در صورت استنكاف شوهر از دادن نفقه و عدم امكان اجراي حكم محكمه و الزام او به دادن نفقه زن مي تواند براي طلاق به حد كم رجوع كند و حاكم شوهر را اجبار به طلاق مي نمايد. همچنين است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.»

ماده فوق هم درباره نفقه آينده و هم درباره نفقه گذشته زوجه مي تواند شامل شود و در صورت استنكاف و يا عجز شوهر از دادن نفقه و عدم امكان الزام او به حاكم براي طلاق رجوع كند. به ويژه اگر صدور حكم به پرداخت نفقه آينده را مجاز نشماريم مفاد آن تنها در مورد نفقه گذشته قابل اجراست اما از دادرسان ماده مذكور را به نفقه آينده اختصاص مي دهند. زيرا اولا نفقه گذشته در حكم ساير ديون است و ثانيا چگونه مي توان شوهري را كه اكنون آماده نفقه دادن به همسر خود مي باشد و فقط طلب گذشته زن را نپرداخته است اجبار به طلاق كرد.

لذا ماده ۱۱۲۹ ناظر به نفقه آينده است اما نه به طور مطلق زيرا در هر حال استنكاف از دادن نفقه گذشته مستند تقاضاي طلاق قرار مي گيرد.

بايد اين طور نتيجه گرفت كه اجبار زوج به طلاق در مورد استنكاف و يا عجز از پرداخت نفقه آينده به خاطر آن است كه در صورت عدم اجبار زوج به طلاق، زوجه در عسر و حرج قرار مي گيرد كه شارع مقدس آن را اجازه نمي دهد.

بار اثبات دعوی نفقه در دادگاه جهت مطالبه نفقه با عقد دایم اثبات می شود و مواد 1106 و 1108 قانون مدنی چنان بر می آید با تحقق رابطه زوجیت استحقاق نفقه پدید می آید مگر در موارد نشوز زن (رای شماره 2614 مورخ 1316 دیوان عالی کشور) هم موید همین نظر است.
نفقه زن پس از انحلال نکاح فقط در مواردی که قانون ذکر کرده است قابل وصول است:
1- نفقه مطلقه رجعیه طبق بند اول ماده 1109 قانون مدنی؛ علت واجب النفقه بودن در این مورد این است که مطلقه رجعیه در حکم زوجه است و زوج در مدت عده رجعیه حق رجوع دارد.
2- نفقه زن آبستن در عده فسخ نکاح یا طلاق باین؛ برابر بند دوم ماده 1109 قانون مدنی؛ شک نیست که در این مورد می توان گفت که قانونگذار برای رعایت حال بچه، زن را مستحق نفقه شناخته هرچند رابطه نکاح به طور کل منحل شده باشد.
3- نفقه زن آبستن در عده طلاق؛ صحیح است که طبق ماده 1110 قانون مدنی عده وفات را مستحق نفقه نمی داند اما این ماده دور از انصاف است؛ شاید علت این ماده و منع دریافت نفقه، دریافت سهم الارثی است که از فوت شوهرش به دست می آورد. اما این نظر صحیح نیست چون ممکن است پس از پرداخت دیون متوفی ماترک دیگری برای ورثه باقی نماند. به هر حال عدالت و انصاف حکم می کند همانطور که زن آبستن در عده فسخ نکاح یا طلاق باین وجود دارد، می تواند نفقه برای زن آبستن در عده وفات هم در نظر گرفت. و حکم ماده 1110 قانون مدنی را ناظر بر زن غیر آبستن در عده وفات است

_{^{نفقه اقارب}}

نفقه اولاد طبق ماده 1199 قانون مدنی، نفقه اولاد بر عهده پدر است پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدری است، با رعایت الاقرب فالاقرب. در صورت عدم وجود پرداخت انفاق توسط اشخاص بالا، به عهده مادر است .
ماده 47 قانون حمایت از خانواده هم مربوط است به درخواست یا مطالبه نفقه زوجه و سایر اشخاص واجب النفقه.
طبق ماده 1168 قانون مدنی نگهداری از فرزندان هم حق و هم تکلیف ابوین است.

بنابراین دارنده حضانت نمی تواند آن را اسقاط یا به دیگران انتقال دهد یا عوض آن در طلاق خلع قراردهد ؛و طبق ماده 1172 قانون مدنی هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت به عهده آنان است از این تکلیف سربازنند؛ در صورت امتناع پدر از نگهداری طفل به هزینه او توسط ولی دیگر یا یکی از اقربا به هزینه پدر انجام می شود.

ماده 54 قانون حمایت از خانواده مصوب سال 91 هم ضمانت اجرای کیفری بر حضانت در نظر گرفته است.
نکته آخر در این باره مدت حضانت است که طبق اصلاحیه ماده 1169 قانون مدنی حضانت فرزندان که ابوین آنها جدا از هم زندگی میکنند تا هفت سالگی با مادر است و پس از آن با پدر است تا زمانیکه فرزندان به سن قانون برسند، این حق و تکلیف بر عهده ابوین دارای اولویت است.

_{^{مستندات قانونی - تکلیف حضانت و نفقه در طلاق توافقی}}

ماده ۱۲۰۴ قانون مدنی

نفقه اقارب عبارت است از مسکن [مسکن] و البسه و غذا و اثاث‌البیت بقدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق

ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی

زوجه در هر حال می‌ تواند برای نفقه زمان گذشته [گذشته] خود اقامه دعوی نماید و طلب او از بابت نفقه مزبور طلب ممتازه بوده و در صورت‌ افلاس یا ورشکستگی شوهر زن مقدم بر غرما خواهد بود ولی اقارب فقط نسبت به آتیه نتوانند  [می‌توانند] مطالبه نفقه نمایند.

ماده ۱۱۷۲ قانون مدنی

هیچیک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل بر عهده آن‌ها است از نگاهداری او امتناع کند در صورت امتناع یکی از ابوین‌ حاکم باید به تقاضای دیگری یا به تقاضای قیم یا یکی از اقرباء و یا به تقاضای مدعی‌العموم نگاهداری طفل را بهر یک از ابوین گه [که] حضانت بعهده او‌ست الزام گند [کند] و در صورتیگه [صورتیکه] الزام ممکن یا مؤثر نباشد حضانت را بخرج پدر و هر کاه [هرگاه] پدر فوت شده باشد بخرج مادر تامین کند

ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی 

نگهداری [نگاه داری] اطفال هم حق و هم تکلیف ابوبن [ابوین] است

ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی

برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.

ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی

در عقد دائم نفقه زن بعهده شوهر است
ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی

هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.

ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی

نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر [مگر] اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد لیگن [لیکن] اکر [اگر] عده از جهه فسخ نکاح‌ یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود که در اینصورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت

ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی

در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است ( در صورت عدم پرداخت) تأمین می گردد.
 ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی

نفقه اولاد بر عهده پدر است پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدری است با رعایت الاقرب‌ فالاقرب در صورت ‌نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آن ها نفقه بر عهده مادر است ‌.

ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی
زن میتواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.

ماده ۱۱۱۲ قانون مدنی
اگر اجراء حکم مذکور در ماده قبل ممکن نباشد مطابق ماده ۱۱۲۹ رفتار خواهد شد.

ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی
در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجراء حکم محکمه و الزام او بدادن نفقه زن می‌ تواند برای طلاق به حاکم ‌رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق مینماید ‌همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.

ماده ۴۷ قانون حمایت خانواده 1391
دادگاه در صورت درخواست زن یا سایر اشخاص واجب ‌ النفقه، میزان و ترتیب پرداخت نفقه آنان را تعیین می‌کند.
تبصره ـ درمورد این ماده و سایر مواردی که به ‌ موجب حکم دادگاه باید وجوهی به‌طور مستمر از محکوم علیه وصول شود یک بار تقاضای صدور اجرائیه کافی است و عملیات اجرائی مادام که دستور دیگری از دادگاه صادر نشده باشد ادامه می‌یابد.

ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده 1391
هرگاه مسوول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی ‌ حق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و درصورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می‌شود.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما