_{^{آیا می توان به حکم غیابی در صورت جلب اعتراض و واخواهی نمود ؟}}

• در رابطه با امکان واخواهی نسبت به حکم غیابی باید گفت واخواهی یکی از روش های اعتراض به حکم غیابی است.
• ماده 305 قانون آیین دادرسی مدنی در این باره مقرر می دارد محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض نماید. این اعتراض واخواهی نامیده می شود.
• دادخواست واخواهی در دادگاه صادر کننده حکم غیابی قابل رسیدگی است. 
• حق واخواهی فقط در صورتی برای خوانده ایجاد میشود که حکم دادگاه غیابی صادرشده باشد. تعریف حکم غیابی در ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی آمده است. این ماده مقرر می دارد حکم دادگاه حضوری است، مگر اینکه خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و به طور کتبی نیز دفاع ننموده باشد و یا اخطاریه ابلاغ واقعی نشده باشد.
• لازم به ذکر است که منظور از ابلاغ واقعی این است که اوراق دعوی آنها به شخص مخاطب تحویل داده شود.
• در صورتی که به بستگان وی داده شود یا در نشانی وی نصب گردد، ابلاغ قانونی بوده و هر حکمی که در پی آن صادر شود غیابی است. بنابراین، غیابی یا حضوری بودن حکم نسبت به خواهان امکان ندارد زیرا حکم همواره نسبت به او حضوری است.
• تمامی احکام غیابی که دادگاه های عمومی و انقلاب در دعاوی حقوقی صادر می نمایند توسط محکوم علیه غائب در مهلت مقرر قابل واخواهی است.
• در صورتی که حکم غیابی در دعوایی صادر شده باشد که قابل تجدید نظر باشد، محکوم علیه غائب می تواند در مهلت مقرر واخواهی نماید و رای صادره که بر اساس واخواهی صادر میشود، قابل تجدیدنظر می باشد.
• باید توجه داشت چون جلسه دادرسی نسبت به واخواه جلسه اول تلقی می شود، او از کلیه امتیازات جلسه اول دادرسی از جمله حق اعتراض به بهای خواسته، انکار و تردید و ادعای جعل در خصوص اسناد ارائه شده بهرهمند می شود.
• ضمن اینکه در واخواهی، ورود ثالث و جلب ثالث نیز امکانپذیر است. 
• واخواهی در مرحله ی تجدیدنظر نیز امکان دارد. به موجب ماده 364 قانون آیین دادرسی مدنی در مواردی که رای دادگاه تجدیدنظر مبنی بر محکومیت خوانده باشد و خوانده یا وکیل او در هیچ یک از مراحل دادرسی حاضر نبوده و لایحه دفاعیه و یا اعتراضیه ای هم نداده باشند رای دادگاه تجدیدنظر ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ واقعی به محکوم علیه یا وکیل او قابل اعتراض و رسیدگی در همان دادگاه تجدیدنظر می باشد، رای صادره قطعی است.
• مهلت واخواهی از احکام غیابی برای کسانی که مقیم کشورند بیست روز و برای کسانی که خارج از کشور اقامت دارند دوماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود مگر اینکه معترض به حکم ثابت نماید عدم اقدام به واخواهی در این مهلت به دلیل عذر موجه بوده است. دراین صورت باید دلایل موجه بودن عذر خود را ضمن دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رای اعلام نماید. اگر دادگاه ادعا را موجه تشخیص داد قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می شود.

_{^{آثار واخواهی}} 

1- تا انقضای مهلت واخواهي، صدور دستور اجراي حكم ممنوع است و چنانچه در مهلت واخواهي شده باشد، اجراي حكم تا روشن شدن نتيجه واخواهی متوقف می گردد
2- اختلاف از مقطع قبلي به مقطع واخواهي، با تمامي مسائلي كه دارد با لحاظ اعتراضات و دلایل واخواه، منتقل ميشود. 
رأیي كه پس از رسيدگي واخواهي صادر ميشود فقط نسبت به واخواه و واخوانده مؤثر است و شامل كسي كه واخواهي نكرده است نخواهد شد.  مگر اين كه رأي صادره قابل تجزيه و تفكیک نباشد؛ در اين صورت رای نسبت به كساني كه مشمول حكم غيابي بوده اما واخواهي نكرده اند نيز تسري خواهد داشت. 
لازم به ذکر است چنانچه ابلاغ واقعي به شخص محكوم عليه ميسر نباشد و ابلاغ قانوني به عمل آيد، آن ابلاغ معتبر بوده و حكم غيابي پس از انقضای مهلت قانوني و قطعي شدن به موقع اجرا گذارده خواهد شد. اجراي حكم غيابي منوط به معرفي ضامن معتبر يا اخذ تأمين متناسب از محكومله خواهد بود. چنانچه محكوم عليه غايب پس از اجراي حكم، واخواهي کند و در رسيدگي بعدي حكم به نفع او صادر شود، خواهان ملزم به جبران خسارت ناشي از اجراي حكم اولي به واخواه است.

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص واخواهی از حکم غیابی}}

♦  در پاسخ به پرسشی که طرح نمودید باید گفت چیزی که شما توصیف میکنید بسیار عجیب است.به نظر میرسد تبانی و تخلفی روی داده است.شورای حل اختلاف صلاحیت و اختیار اجرای حکم به این نحو را ندارد. توصیه میشود برای شکایت و گزارش این نحوه عملکرد به حفاظت قوه قضایی مراجعه نماید. 

_{^{مستندات قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص واخواهی از حکم غیابی}}

ماده ۳۰۰
مدیر دفتر دادگاه موظف است فوری پس از امضای دادنامه، رونوشت آن را به تعداد اصحاب دعوا تهیه و در صورتی که شخصا یا وکیل یا نماینده قانونی آنها حضور دارند به آنان ابلاغ نماید والا به مامور ابلاغ تسلیم و توسط وی به اصحاب دعوا ابلاغ گردد.
ماده ۳۰۱
مدیر یا اعضای دفتر قبل از آنکه رای یا دادنامه به امضای دادرس یا دادرس ها برسد، نباید رونوشت آن را به کسی تسلیم نمایند. در صورت تخلف مرتکب به حکم هیات‌های رسیدگی به تخلفات اداری به مجازات بند ( ب ) ماده ( ۹ ) قانون رسیدگی به تخلفات اداری - مصوب ۱۳۷۲- و بالاتر محکوم خواهد شد.
ماده ۳۰۲
هیچ حکم یا قراری را نمی توان اجراء نمود مگر این که به صورت حضوری و یا به صورت دادنامه یا رونوشت گواهی شده آن به طرفین یا وکیل آنان ابلاغ شده باشد.
نحوه ابلاغ دادنامه و رونوشت آن برابر مقررات مربوط به ابلاغ دادخواست و سایر اوراق رسمی خواهد بود.
تبصره- چنانچه رای دادگاه غیابی بوده و محکوم علیه مجهول المکان باشد، مفاد رای بوسیله اگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار مرکز یا محلی با هزینه خواهان برای یکبار به محکوم علیه ابلاغ خواهد شد. تاریخ انتشار اگهی، تاریخ ابلاغ رای محسوب می شود.
ماده ۳۰۳
حکم دادگاه حضوری است مگر اینکه خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و به طورکتبی نیز دفاع ننموده باشد و یا اخطاریه ابلاغ واقعی نشده باشد.
ماده ۳۰۴
در صورتی که خواندگان متعدد باشند و فقط بعضی از آنان در جلسه دادگاه حاضرشوند و یا لایحه دفاعیه تسلیم نمایند، دادگاه نسبت به دعوای مطروحه علیه کلیه خواندگان رسیدگی کرده سپس مبادرت به صدور رای می نماید، رای دادگاه نسبت به کسانی که در جلسات حاضر نشده و لایحه دفاعیه نداده اند و یا اخطاریه، ابلاغ واقعی نشده باشد غیابی محسوب است.
ماده ۳۰۵
محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض نماید. این اعتراض واخواهی نامیده می شود. دادخواست واخواهی در دادگاه صادر کننده حکم غیابی قابل رسیدگی است.
ماده ۳۰۶
مهلت واخواهی از احکام غیابی برای کسانی که مقیم کشورند بیست روز و برای کسانی که خارج از کشور اقامت دارند دوماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود مگر اینکه معترض به حکم ثابت نماید عدم اقدام به واخواهی در این مهلت به دلیل عذر موجه بوده است. دراین صورت باید دلایل موجه بودن عذر خود را ضمن دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رای اعلام نماید. اگر دادگاه ادعا را موجه تشخیص داد قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می شود. جهات زیر عذر موجه محسوب می گردد :
۱- مرضی که مانع از حرکت است.
۲- فوت یکی از والدین یا همسر یا اولاد.
۳- حوادث قهریه از قبیل سیل، زلزله و حریق که بر اثر آن تقدیم دادخواست واخواهی در مهلت مقرر ممکن نباشد.
۴- توقیف یا حبس بودن به نحوی که نتوان در مهلت مقرر دادخواست واخواهی تقدیم کرد.
تبصره ۱- چنانچه ابلاغ واقعی به شخص محکوم علیه میسر نباشد و ابلاغ قانونی به عمل اید، آن ابلاغ معتبر بوده و حکم غیابی پس از انقضای مهلت قانونی و قطعی شدن به موقع اجرای گذارده خواهد شد.
در صورتی که حکم ابلاغ واقعی نشده باشد و محکوم علیه مدعی عدم اطلاع از مفاد رای باشدمی تواند دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده حکم غیابی تقدیم دارد. دادگاه بدوا خارج از نوبت در این مورد رسیدگی نموده قرار رد یا قبول دادخواست را صادر می کند. قرار قبول دادخواست مانع اجرای حکم خواهد بود.
تبصره ۲- اجرای حکم غیابی منوط به معرفی ضامن معتبر یا اخذ تامین متناسب از محکوم له خواهد بود. مگر اینکه دادنامه یا اجرائیه به محکوم علیه غایب ابلاغ واقعی شده و نامبرده در مهلت مقرر از تاریخ ابلاغ دادنامه واخواهی نکرده باشد.
تبصره ۳- تقدیم دادخواست خارج از مهلت یادشده بدون عذر موجه قابل رسیدگی در مرحله تجدیدنظر برابر مقررات مربوط به آن مرحله می‌باشد.
ماده ۳۰۷
چنانچه محکوم علیه غایب پس از اجرای حکم، واخواهی نماید و در رسیدگی بعدی حکم به نفع او صادر شود، خواهان ملزم به جبران خسارت ناشی از اجرای حکم اولی به واخواه می باشد.
ماده ۳۰۸
رایی که پس از رسیدگی واخواهی صادر می شود فقط نسبت به واخواه و واخوانده موثر است و شامل کسی که واخواهی نکرده است نخواهد شد، مگر اینکه رای صادره قابل تجزیه وتفکیک نباشد که در این صورت نسبت به کسانی که مشمول حکم غیابی بوده ولی واخواهی نکرده اند نیز تسری خواهد داشت.
ماده 364
در مواردی که رای دادگاه تجدیدنظر مبنی بر محکومیت خوانده باشد و خوانده یا وکیل او در هیچ یک از مراحل دادرسی حاضر نبوده و لایحه دفاعیه و یا اعتراضیه ای هم نداده باشند رای دادگاه تجدیدنظر ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ واقعی به محکوم علیه یا وکیل او قابل اعتراض و رسیدگی در همان دادگاه تجدیدنظر می باشد، رای صادره قطعی است.
 

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما