تفاوت مهریه عقد نامه با مراسم بله بران

خانمم چند سال پيش به دليل بيماري فوت كرده است. والدينش مطالبه مهريه از سهم الارث كرده اند و من طبق راي دادگاه هر ۴ ماه يك سكه به آنها مي دهم .عرف در بين ايرانيان اين است كه در مراسم بله بران خانواده ها سر موضوعات مختلف به توافق مي رسند و بعد درجلسه خواستگاري پدر عروس به نيابت از عروس شروط لازم را مطرح مي كنه و خود عروس اين چنين كاري را نمي كنه. اين عرف و رسم است. در شب بله بران من نيز پدر خانمم در حضور مهمان ها كه خانم بنده نيز در جلسه حضور داشت و حرفهاي پدرش را مي شنيد و با سكوتش بر آنها صحه مي گذاشت، ميزان مهريه را ۲۰۰ سكه تعيين كرد و نكته اين جاست كه گفت : كه قصد گرفتن مهريه را ندارد و اين مقدار را فقط براي اينكه دخترم از دختر خاله هاشو دختر عمه هاش خجالت نكشه تعيين كردم. كه شاهد بر اين قضيه هم مهمونها هستن.آيا من مي توانم با استناد به حرف پدر خانمم و شهادت مهمون ها در دادگاه از زير بار مهريه رهايي يابم؟ و اصلا توافقات مهریه در مراسم بله بران الزام آور است؟ آیا منظور از نامزدی همان پایان مراسم بله بران است؟ مهریه نامزدی با مهریه بله برون به یک معنی است؟

 شرایط گرفتن مهریه طبق قانون جدید

اگر مهریه عقدنامه با بله بران متفاوت باشد کدام لازم الاجرا است ؟

• مهریه مالی است که در هنگام عقد ازدواج مرد متعهد می شود به زوجه خود بپردازد. این مال می تواند به صورت نقدی، سکه و طلا و سایر اموال منقول یا غیر منقول باشد.
•  مهریه اگر مال معین نباشد که به مالکیت زن درآید چه در عقد دائم و چه در عقد موقت دینی است بر ذمه مرد و مثل هر طلب دیگری، زن می تواند برای مطالبه مهریه خود از طریق دادگاه خانواده و یا اجرای ثبت اقدام نماید.
• این مال به عنوان دین و بدهی بر عهده زوج قرار دارد و زوجه هر زمان که بخواهد می تواند آن را مطالبه نماید.
• مهریه از طریق ارائه دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه عمومی حقوقی خانواده محل سکونت خود زوجه یا همسر او قابل مطالبه است.
• مهریه دو نوع می باشد. عندالمطالبه و عند الاستطاعه. در صورتی که مهریه در سند ازدواج عندالمطالبه باشد زن هر وقت بخواهد می تواند مهریه را از مرد بخواهد؛ مهریه ی عندالاستطاعه در سند رسمی ازدواج یعنی شرط درخواست پرداخت مهریه دارا بودن مرد است. بنابراین در صورت اخیر درخواست مهریه از مرد مشروط به داشتن مال و توانایی مرد در پرداخت مهریه است.
• اگر حکم مهریه از دادگاه صادر شود و قطعی گردد پس از صدور اجراییه، شوهر یک ماه فرصت دارد که دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه صادر کننده رای مهریه بدهد.
• اگر در ظرف مدت یک ماه از صدور اجراییه، دادخواست مذکور داده شود امکان جلب شوهر تا پایان تعیین تکلیف قطعی دادگاه در خصوص اعسار مهریه وجود ندارد بدیهی است که با قطعی شدن حکم اعسار اگر شوهر پیش پرداخت مهریه و یا اقساط را پرداخت نکند امکان جلب وجود دارد.
• در رابطه با تفاوت میزان مهریه در عقدنامه با مراسم بله بران باید گفت در مراسم بله بران که مراسمی است پس از خواستگاری و پیش از عقد نکاح، در خصوص مهریه، شیربها، جهیزیه، منزل و مکان سکونت زوج و..  مسائلی مطرح شده و تعیین می گردد.
• مسئله ی قابل اهمیت در رابطه با میزان مهریه در مراسم بله بران این است که توافق پسر و دختر و یا خانواده‌های دو طرف درباره مهریه در این مراسم، ایجاد تعهد و رابطه زناشویی نمی‌كند، زیرا طبق ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی وعده ازدواج، ایجاد علقه زوجیت نمی‌كند، اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه كه بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر‌ شده است، پرداخته شده باشد.
• بنابراین هر یك از زن و مرد، مادام كه عقد نكاح جاری نشده است، می‌تواند از وصلت امتناع كند و طرف دیگر نمی‌تواند به هیچ‌وجه، او را مجبور به ازدواج یا از جهت صرف امتناع از وصلت، مطالبه خسارتی کند. بنابراین تا زمانی که عقد ازدواج منعقد نشده است نمی توان میزان مهریه را قطعی نمود و وعده هایی که عرفا در مراسم بله برون بین خانواده ها تبادل می شود، ارزش سند رسمی ندارد

 تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

پاسخ به پرسش تفاوت بین مهریه عقد نامه و بله بران

♦  در پاسخ به پرسشی که طرح فرمودید باید گفت در صورتی که میزان مهریه ی مندرج در عقدنامه با مهریه ای که در زمان بله بران بر آن توافق شده بود متفاوت باشد، با توجه به اینکه تاریخ عقد موخر بر تاریخ بله برون هست اراده آخر طرفین که ثبت رسمی شده ملاک عمل خواهد بود.

بنابراین ملاک بر مهریه قید شده در سند ازدواج می باشد و صحبت هایی که در مراسم بله بران انجام گرفته شد، ملاک محاسبه مهریه نمی باشد.

 دادخواست مطالبه مهریه و توقیف اموال

امکان گرفتن مهریه ذکر شده در مجلس بله برون

سلام فرزند اینجانب با هزاران مشکل و قرض برای خود نامزدکرد پس از 4ماه متأسفانه با دخالت های بی مورد و غیر منطقی زندگی این دو جوان را خراب کرد . در عرض 40 روز بنده هم پدر و هم مادرم از دست دادم اما ایشان نگذاشت دخترش در مراسم ختم ما شرکت کند و دلیلش این بود که دخترم تا کنون در هیچ مراسم ختمی نرفته باز ما گفتیم عیب نداره . خلاصه فرزندم در شب یلدا که چهلم پدرم بود مقداری هدیه تهیه کرد و قرار شد شب بعد برایشان ببریم اما چنان بد رفتاری با ما کردند که چرا حالا برایمان اوردید باید دیشب می اوردید گفتیم دیشب بخاطر چهلم پدرم و دعای کمیل نتوانستیم که قبول نکردند. فرزندم وقتی امدیم خانه گفت به من گفتید ازدواج کن تا ارامش داشته باشید من خیلی دخالتهای مادرش به شما نگفتم اما باز ما تشویقش کردیم. شما با نامزدت باش کاری بما و مادرش نداشته باش . قبول کرد ولی گفت تا یک هفته زنگ نمی زنم که متأسفانه نامزدش هم زنگ نزد که نزد بعد از 10 روز مهرش اجرا گذاشت و اکنون یک سوم حقوقش میگیرد . سوال اینجاست خانواده قبل از عقد گفتند برای بالا بردن ارزش دخترمان جلوی اقوام در دفتر بله برون علاوه بر 110سکه ، 100گرم طلا و یک جلد کلام الله ،3دانگ خانه بصورت صوری نوشته شد و حتی خوانده شد اما در سند ازدواج این 3دانگ نوشته نشد و زوج و زوجه و شهود امضا کردند حالا بعد از یک سال در دادگاه شکایت کردند که باید 3دانگ خانه به دخترم بدهید ما گفتیم خودتان گفتید صوری ؟ و اینکه این قبل از عقد بوده اما در سند ازدواج نوشته نشده و زوجه هم امضا ننموده و عقد موخر از بله برون است . حال راهنمایی فرمائید این پسر مظلوم بنده و خودم که جانباز 20درصد هستم و باطری در قلب دارم و بازنشسته با حقوق 14تومان با بدهکاریهای فروان چکار کنم ، ضمنا یکبار شکایت محضر دار و ما کرده بودند که منظور قران ، قران خطی بوده است شما نگذاشتید؟! و همچنین عدم تمکین عام و خاص او هم صادر شده در هر دو دادگاه بدوی و تجدید نظر استان ، اینها اینقدر زیاده خواه هستند . به طور کلی ملاک تشخیص تعهد زوج توافق بله برون است یا عقدنامه؟

 وکیل برای شکایت مهریه در دادگاه و اداره اجرای ثبت

پاسخ – ملاک تشخیص مهریه عقدنامه است یا بله برون

اقسام مهریه از نظر تعیین مهریه در نکاح :

مهرالمسمی : مقدار مال معین که با توافق طرفین در هنگام عقد به عنوان مهریه زن معین شده است که مرد باید آن را به زن بپردازد بنابراین هر چیزی که مالیت داشته و قابل تملک باشد می توان مهر قرار داد اعم از عین و منفعت و حتی انجام کار زیرا این نیز از مالیت برخوردار است.

مهر المثل : در صورتیکه میزان مهریه زن در عقدنامه ذکر نشده باشد و طرفین هیچ توافقی بر این مبنا انجام نداده باشند و بین طرفین نزدیکی واقع شده باشد برای زن مهرالمثل تعیین می شود ماده 1087 قانون مدنی.

مهر السنه : مهریه حضرت زهرا است که میزان آن پانصد درهم نقره می باشد که محاسبه آن به نرخ روز انجام پذیر است.

با شناخت اجمالی از تعریف مهریه و انواع آن به سوالی که کاربر محترم پرسیده اند پاسخ خواهیم داد و آن اینکه با توجه به اینکه تاریخ وقوع عقد نکاح مؤخر از تاریخ توافقات طرفین در مراسم بله برون است بنابراین آنچه در عقد به عنوان مهریه تعیین شده قابل مطالبه و پرداخت است نه چیزی بیشتر از آن.

مهر حداقل و حداکثری ندارد و زوجین در تعیین آن به هر میزان آزادی کامل دارند. در فقه برخی فقها عقیده دارند مبلغ مهر نباید از مهرالسنه (500 درهم ) تجاوز کند ولی در قانون محدودیتی در این زمینه در نظز گرفته نشده تنها محدویتی که قانون مدنی در این زمینه قرارداده در تعویض مهر است. یعنی اختیار تعیین مهر به زوج یا زوجه و یا شخص ثالثی داده شود و اگر اختیار تعیین مهر به زوجه داده شود نمی تواند بیش از مهرالمثل تعیین کند ماده 1090.

مهم این است که در نکاح مهری برای زن باشد فرقی ندارد آن کس که مهر را تعیین می کند زوجه باشد یا شخص ثالث مثلا پدر شوهر ملک خود را به عنوان مهر به اسم عروسش برند حتی اگر کلی باشد. در فرضی که مهر تعیین شده یا نشده باشد باید دید زوجه تحت چه شرایطی و به چه میزانی از مهر استحقاق پیدا می کند. اگر مهرالمسمی باشد و ؟؟ باشد طبق قانون مدنی زوجه به مجرد وقوع عقد مالک تمام مهر می شود. (بیشتر بر موردی صدق می کند که مهرعین معین باشد ماده 1082) و در عین کلی به مجرد عقد زن می تواند تمام مهر را مطالبه کند مثل صد سکه.

ماده 1092 هرگاه شوهر قبل از نزدیکی زن را طلاق دهد نصف مهر به زن تعلق می گیرد.

به دو صورت می توان این ماده را تفسیر کرد :

1-زن از اول عقد مالک نصف مهر می شود و مالکیت نصف دیگر بعد از نزدیکی محقق می شود.

2- زن از اول عقد مالک تمام مهر است ولی با طلاق قبل از نزدیکی مالکیت زن بر نصف مهر منفسخ می شود (ماده 1082 و 1092 ) و این نظر درست تر است.

آثار عملی هر یک از این دو دیدگاه

1-منافع : اگر مهر عین معین باشد منافع زمان عقد تا نزدیکی طبق نظر 2 همه برای زوجه خواهد بود و طبق نظر اول نصف آن برای زوجه است.

2- تصرف در مهر : اگر زن بفروشد حتی اگر طلاق قبل از نزدیکی رخ دهد طبق نظر دوم فروش صحیح است و طبق نظر اول فروش عقد نافذ است زیرا همه مال ملک او نبوده.

3- انحلال  عقد نکاح به دلیلی غیر از طلاق و قبل از نزدیکی : طبق نظر اول زن مالک نصف مهر است و طبق نظر دوم زن مستحق تمام مهر است حتی قبل از نزدیکی.

وقتی مهرالمسمی تعیین شود :

1-با وقوع نزدیکی تمام مهر متعلق به زوجه است و دیگر مهم نیست عقد نکاح به چه دلیل منحل شود.  

2- قبل از نزدیکی طلاق رخ دهد مالکیت زن به نصف مهر برگردد ماده 1092 قانون مدنی

3- قبل از نزدیکی یکی از زوجین فوت کند : در قانون مدنی تصریح نشده ولی با استناد به ماده 1082 تمام مهر متعلق به زن است

4- قبل از نزدیکی عقد فسخ شود مالکیت زن بر مهر بر تمام آن از بین می رود ماده 1101 و زن مستحق هیچ مهری نیست.

فسخ اسباب مختلفی دارد قاعده این است که در فسخ قبل از نزدیکی زن حق مهر ندارد (زن مالک همه مهر می شود ولی بعد از فسخ به شوهر بر می گردد ماده 1082 قانون مدنی).

استثنا : موجب فسخ عنن باشد زن مستحق نصف مهر است.

وقتی مهر در عقد معین نشده باشد :

1-اگر نکاح منقطع باشد عقد نکاح باطل است ولی در نکاح دائم عقد صحیح است و با وقوع نزدیکی زن استحقاق مهر المثل را دارد.

2- قبل از نزدیکی یکی از زوجین فوت کند زن مستحق هیچ مهری نیست ماده 1088 قانون مدنی.

3- قبل از نزدیکی طاق رخ دهد زن مستحق مهر المتعه است ماده 1093 قانون مدنی.   

4- قبل از نزدیکی فسخ رخ دهد زن مستحق چیزی نیست زیرا مهری معین نشده

چگونگی تعیین مهر در صورت بطلان مهر المسمی

1-گاه مهری در عقد تعیین می شود ولی باطل است به هر دلیلی که ممکن است هر عقدی موضوعش باطل باشد مثل مهر از ملک متعلق به غیر (در این صورت معامله فضولی می شود و در صورت رد مالک باطل است).

2- عین معین قبل از عقد تلف شود.

3- مهر مالیت نداشته باشد

4- مهر مجهول باشد

5- مهر عین معینی باشد که مقدر الستلیم نیست در این صورت تکلیف مهر زوجه :

نظرات :

1. با این نکاح مثل نکاحی برخورد کنیم که مهر تعیین نشده است.

استدلال : عقد باطل مثل عقدی است که وجود و اثر ندارد. (چون مهر از آثار نکاح است و در صورت بطلان عقد دیگر نوبت به مهر نمی رسد.

چون در این فرض قصد طرفین این بوده که نکاح بدون مهر نباشد با نکاح بدون مهر تفاوت دارد پس:

1. به زن مهرالمثل تعلق می گیرد ولو اینکه نزدیکی هم رخ نداده باشد.
2. قبل از نزدیکی هم زن استحقاق مهر را دارد اما نه مهر المثل.

اولا  قصدشان این بوده نکاح بدون مهر نباشد ثانیاً قصدشان مهری شبیه این مهر بوده (ماده 1100 قانون مدنی)

بین حقوقدانات اختلاف است در صورت مجهول یا مالیت نداشتن مهرالمثل در صورت نزدیکی تعلق می گیرد.

پس نظر اکثریت تعلق مهر المثل منوط به وقع نزدیکی است. نظر مخالف دکترکا توزیان که می گویند قصدشان این بوده که نکاح بدون مهر نباشد و بخش دوم این نظر را تقویت می کند (ماده 1100 قانون مدنی).

 بررسی جریان یک پرونده مطالبه مهریه

مستندات قانونی – تفاوت مهریه عقد نامه و مراسم بله بران 

ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی
هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد میتوان مهر قرار داد.

ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی
مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آن ها بشود معلوم باشد.

ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی
تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است.

ماده ۱۰۸۱ قانون مدنی
اگر در عقد نکاح شرط شود که در صورت عدم تادیه مهر در مدت معین نکاح باطل خواهد بود نکاح و مهر صحیح ولی شرط باطل‌ است.

ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی
به مجرد عقد زن مالک مهر میشود و میتواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.
تبصره (الحاقی ۱۳۷۶/۴/۲۹) – چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند.
آیین‌نامه اجرایی این قانون حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با همکاری وزارت دادگستری و وزارت امور اقتصادی و دارائی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده ۱۰۸۳ قانون مدنی
برای تادیه تمام و یا قسمتی از مهر میتوان مدت یا اقساطی قرار داد.

ماده ۱۰۸۴ قانون مدنی
هر گاه مهر عین معین باشد و معلوم گردد قبل از عقد معیوب بوده و یا بعد از عقد و قبل از تسلیم معیوب و یا تلف شود شوهر ضامن ‌عیب و تلف است.

ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی
زن میتواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظائفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع ‌مسقط حق نفقه نخواهد بود.

ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی
اگر زن قبل از اخذ مهر به اختیار خود به ایفاء وظائفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمیتواند از حکم ماده قبل استفاده کند ‌معذلک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد.

ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی
اگر در نکاح دائم مهر ذکر نشده یا عدم مهر شرط شده باشد نکاح صحیح است و طرفین میتوانند بعد از عقد مهر را به تراضی معین‌ کنند و اگر قبل از تراضی بر مهر معین بین آن ها نزدیکی واقع شود زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود.

ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی
در مورد ماده قبل اگر یکی از زوجین قبل از تعیین مهر و قبل از نزدیکی بمیرد زن مستحق هیچگونه مهری نیست.

ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی
ممکن است اختیار تعیین مهر به شوهر یا شخص ثالثی داده شود در این صورت شوهر یا شخص ثالث میتواند مهر را هر قدر بخواهد ‌معین کند.

ماده ۱۰۹۰ قانون مدنی
اگر اختیار تعیین مهر بزن داده شود زن نمی تواند بیشتر از مهرالمثل معین نماید.

ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی
برای تعیین مهرالمثل باید حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او نسبت به اماثل و اقران و اقارب و همچنین‌ معمول محل و غیره در نظر گرفته شود.

ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی
هر گاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد‌ حق دارد مازاد از نصف را عیناً یا مثلا یا قیمتا استرداد کند.

ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی
هر گاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهرالمتعه است و اگر بعد از ‌آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهد بود.

ماده ۱۰۹۴ قانون مدنی
برای تعیین مهرالمتعه حال مرد از حیث غنا و فقر ملاحظه میشود.

ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی
در نکاح منقطع عدم مهر در عقد موجب بطلان است.

ماده ۱۰۹۶ قانون مدنی
در نکاح منقطع موت زن در اثناء مدت موجب سقوط مهر نمی شود و همچنین است اگر شوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند.

ماده ۱۰۹۷ قانون مدنی
در نکاح منقطع هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهریه را بدهد.

ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی
در صورتی که عقد نکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر می‌ تواند آن را ‌استرداد نماید.

ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی
در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است.

ماده ۱۱۰۰ قانون مدنی
در صورتی مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا ملک غیر باشد در صورت اول و دوم زن مستحق مهرالمثل خواهد ‌بود و در صورت سوم مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بود مگر اینکه صاحب مال اجازه نماید.

ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی
هر گاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود زن حق مهر ندارد مگر در صورتی که موجب فسخ عنن باشد که در این صورت با‌ وجود فسخ نکاح زن مستحق نصف مهر است.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما 

راههای تماس و ارتباط با وکیل متخصص دعاوی خانواده-88019243