روش نوشتن لایحه دفاعیه

اصحاب دعوا (خواهان و خوانده) و هر کسی که نقشی در دادرسی دارد می تواند گفته ها، دفاعیات و دلایل خود را تحت عنوان عریضه (نامگذاری قدیمی لایحه) یا لایحه دفاعیه حقوقی به دادگاه تقدیم نمایند.در تمامی مراجع دادگستری و غیر دادگستری و مراجع قضایی یا غیر قضایی (مراجع اداری مثل دیوان عدالت اداری) تنظیم لایحه دفاعیه کاربرد دارد.بارزترین حسن و ویژگی لایحه دفاعیه این است که لازم نیست متن لایحه دفاع حقوقی را خودتان بنویسید و میتواند توسط یک وکیل با تجربه از زبان شما تنظیم شود.در واقع اگر کسی توانایی مالی گرفتن وکیل را نداشته باشد می تواند از این طریق دفاع خوبی را در دادرسی برای خود ترتیب دهد. همچنین به این نکته توجه داشته باشید که اگر برای پرونده خود به دلیل محدودیت های مالی وکیل نگرفته اید حداقل برای تنظیم لایحه هزینه لازم را انجام داده و به هیچ وجه آن را به یک وکیل بی تجریه، تازه کار و عریضه نویس نسپارید. یک وکیل برای تنظیم لایحه باید تجربه و دانش حقوقی کافی برای این کار داشته باشد. تصور نکنید هر کسی پروانه دادگستری داشت لزوما و ذاتا خوب لایحه مینویسد. به نظر ما نوشتن یک لایحه خوب حتی از قبول وکالت و پیگیری یک دعوا سخت تر و حساس تر است و از این رو نوشتن لایحه دفاعیه کار هر کسی نیست.

 روش دفاع در دادگاه و جلسه رسیدگی، ایرادات دادرسی

نکات مهم فنون لایحه نویسی و دفاع کتبی

شروع به نگارش هر متنی مستلزم مقدمه چینی، شرح ماوقع مستندات و در نهایت خواسته نگارنده است.

1- قسمت های مختلف یک لایحه دفاعیه

الف- مقدمه لایحه

در قسمت مقدمه شرح کوتاهی از واقعیت بیان می کنیم، مخاطب شما می خواهد بداند موضوع چیست و باب اختلاف کجاست که با شرح مختصری در مقدمه منشأ و سوابق اختلاف را بیان می کنید.

ب- متن لایحه 

در قسمت متن لایحه رویدادها، استدلال ها و ضمایم را ذکر می کنیم و از اینها استفاده می کنیم برای جهت دادن به ذهن قاضی و نزدیک کردن وی به نتیجه مطلوب و مورد نظر ما.

ج- نتیجه لایحه

در قسمت نتیجه از مقدمه و دلایلی که ذکر شده است نتیجه می گیریم. این بخش باید شفاف، موجز و مستدل باشد تا قاضی بدون تردید دریابد که هدف شما از تقدیم لایحه چیست.

2- توجه به صورت و ظاهر لایحه دفاع در دادگاه

قاضی هم یک انسان است و واجد احساس و قطعا صورت لایحه دفاعیه نشانه ای از شخصیت و جایگاه اجتماعی و نظم ذهنی و ظاهری ارائه دهنده آن است و به نوعی معرف وی پس توجه به نوع سربرگ، رنگ قلم و نوع کاغذ و حتی فونت و درشتی کلمات می تواند موثر باشد. بهتر است در مراجع رسمی لایحه در سربرگ مخصوص و با رعایت استانداردهای حقوقی مانند ذکر مشخصات پرونده، شعبه و مرجع رسیدگی در بالای صفحه نوشته شود.

3- لحن لایحه دفاع کتبی در دادگاه

علاوه بر نظم ظاهری لحن و نوع بیان مطلب در لایحه دفاع در دادگاه باید همراه با احترام به قاضی و طرف مقابل باشد. همچنین باید از بکاربردن صحیح کلمات و رعایت دستور زبان اطمینان حاصل کرد. در واقع قلم خوب و توانایی و مهارتهای نوشتاری بالا همراه با دانش حقوقی است که جان یک لایحه را شکل می دهد. لحن آمرانه یا کنایه آمیز نه تنها تاثیرگذار نیست بلکه ممکن است اثر منفی هم داشته باشد.

4- خط و فوت لایحه دفاعیه

لایحه را خوانا و خوش خط بنویسید و در صورت امکان آن را تایپ نمایید در صورتیکه لایحه دفاع را تایپ می کنید از فوت رسمی و مناسب استفاده کنید (آریا، بی نازنین و میترا) به جای فوت های فانتزی و غیر رسمی.

اندازه فوت باید متعارف باشد(12 یا 14) و فاصله خطوط مناسب انتخاب شود تا لایحه برای قاضی قابل مطالعه و چشم نواز باشد.

5- خطاب درست لایحه

بسته به اینکه مخاطب لایحه دفاعیه شما چه مرجعی است و در چه مرحله ای لایحه می دهید خطابتان به مقام پذیرنده لایحه درست باسد.مثلاً قاضی دادگاه بدوی را “رییس محترم شعبه …” خطاب کنید (و نه حاج آقا) یا قضات دادگاه تجدید نظر و دیوان را با توجه به اینکه قضات عالی رتبه هستند “عالی جناب “قضات عالی مقام” یا “اعضای محترم هیات قضات” خطاب کنید و در خصوص سایر مراجع حسب مورد واژه مناسب برای خطاب انتخاب شود.

6- رعایت احترام در لایحه

از کلمات احترام آمیز در آغاز و پایان لایحه نسبت به قاضی مخاطب و قاضی مراجع پیشین و طرف دعوا یا وکیل وی استفاده کنید توجه داشته باشید اگر هم از طرف خود کینه دارید این حس برای قاضی وجود ندارد و اگر قصد انتقاد از طرف را دارید انتقاد بدون توهین و توام با احترام باشد.احترام شما به قاضی در واقع احترام به جایگاه قانون و مقام قضاوت است و نه شخص طرف دعوای شما.

7- انتخاب الفاظ، تعابیر و معانی درست

توجه داشته باشید که معانی کلمات حقوقی و غیر عام را در نظر بگیرید و از واژه های عامیانه در لایحه دفاعیه استفاده نکنید .ناخودآگاه در نظر قاضی که یک حقوقدان است استفاده از واژه های عامیانه نشانه ای برای بی سوادی محسوب می شود(سواد و دانش حقوقی). مثلاً تفاوت میان احضاریه و اخطاریه یا تفاوت میان شاکی و خواهان اهمیت زیادی دارد و استفاده نادرست از این اصطلاحات می تواند کل اعتبار لایحه شما را خدشه دار نماید.

8- نگارش و املای درست متن لایحه

اگر در املا و نحوه نگارش کلمه ای تردید داشتید، تحقیق کنید بهترین منبع لغت نامه ها هستند به هیچ وجه کوچیک ترین غاط املایی در لایحه خود نداشته باشید. تمام دقت خود را به کار بگیرید و حتی چندبار متن را بخوانید. با تکرار خواندن لایحه گاهی اوقات نکات جدید و لحن تاثیر گذارتری به ذهنتان می رسد. توصیه میکنیم در صورت امکان از همکار یا دوست مطلع بخواهید لایحه را بازبینی کند. گاهی انسان به املای غلط یک کلمه عادت میکند و مدت ها بدون قصد آن را غلط می نویسید حتی اگر لایحه را شما گفته باشید و کس دیگر نوشته باشد تایپ غلط و اشکال املایی تایپ کننده به پای شما منظور میشود.

ویژگیهای یک وکیل خوب دادگستری

9- در لایحه خود اغراق نکنید !

از زبان محاوره ای و اغراق آمیز در نگارش لایحه استفاده نکنید اگر قاضی احساس کند که در بیان مطلب اغراق و بزرگنمایی می کنید توجه وی به لایحه شما کم می شود.

10- لایحه یک درخواست است

خطاب و لحن لایحه شما نباید دستوری و آمرانه باشد.شما از قاضی درخواست می کنید و قاضی حسب تشخیص دستور می دهد.

11- لایحه را مختصر و مفید بنویسید

از جملات کوتاه  گویا، مختصر به جای زیاده نویسی و پرگویی و تکرار مطالب استفاده کنید.در واقع و به عبارت اخری حرف حساب بزنید، حاشیه نروید و مسائل بدیهی را تکرار نکنید. قاضی معمولا زمان اندکی برای مطالعه دارد و باید حرف حساب شما را فورا از لایحه متوجه شود.

12- منظور خود را در متن لایحه بیان کنید

منظور، هدف و خواسته خود را به صورت روشن و واضح بیان نمایید و پیچیده، ثقیل و مبهم سخن نگویید. مبهم و پیچیده نویسی نتیجه ای جز خستگی ذهن قاضی ندارد. قاضی وقت و فرصت این را ندارد که خیلی به لایحه شما برای فهم و درک موضوع فکر کند و برای آن وقت بگذارد.

13- سخنان تکراری نگویید

گاهی نگارنده لایحه برای تاکید مقصود و دلیلی را مکرر در لایحه تکرار می کند این نه تنها تاثیر بیشتری بر ذهن قاضی نخواهد گذاشت بلکه ممکن است او را عصبی نماید.

14- احاطه به موضوع

قبل از نگارش لایحه باید پرونده کامل مطالعه شود و نگارنده لایحه باید به موضوع احاطه داشته باشد.بسیار بد است که قاضی متوجه شود شما به عنوان متقاضی از موضوع محل اختلاف درک صحیح و درستی نداشته اید !

مطالعه چند نمونه لایحه دفاعیه که توسط وکیل تنظیم شده است

15- پاسخ به طرف دعوا

اگر لایحه شما در پاسخ به اظهارات ظرف مقابل است جواب تمام ابهامات و ایرادات را به ترتیب بیان نمایید که اگر قاضی اول لایحه او را خواند با مطالعه لایحه شما به ترتیب پاسخ ، دلایل و دفاعیات شما را هم دریافت کند. 

16- استناد به قوانین

استناد به مواد قانونی در یک لایحه دفاعیه ضروری نیست اما بسیار توصیه می شود. ذکر مواد قانونی مرتبط مانند قانون مدنی، آیین دادرسی مدنی، قانون تجارت وسایر قوانین، ب استدلال شما اعتبار بیشتری می دهد و ذهن قاضی را سریع قانع می کند.

17 – نکات تکمیلی لایحه

• هر لایحه بایدحتما امضا و تاریخ داشته باشد و چنانچه وکیل لایحه را تنظیم کرده است ذکر نام وکیل، شماره پروانه وکالت و نشانی او ضروری است.
• بهتر است در پایان لایحه جمله ای نظیر”با احترام” آورده شود تا رسمیت آن کامل گردد.
• توجه به مهلت های قانونی برای تقدیم لایحه حیاتی است. زیرا لایحه ای که دیر ارائه شود ممکن است اصلا مورد توجه دادگاه قرار نگیرد.

18- پیوست های لایحه

در صورتی که در لایحه به مدارک موجود در پرونده استناد نموده اید یا دلیل جدیدی معرفی می نمایید تصویر آن را پیوست لایحه کنید و برای سهولت دسترسی و رویت قاضی پیوست ها را شماره بزنید و در متن لایحه به شماره ها اشاره کنید.

راههای ارتباط و مشاوره با وکیل متخصص – 88019243