با اجرایی شدن قانون جدید چک و الزام ثبت تمامی چکهای صیادی جدید در سامانه صیاد، وضعیت حقوقی چکهای ثبت‌نشده برای بسیاری از اشخاص، در هاله ای از ابهام می باشد. بسیاری از دارندگان چک با این پرسش مواجه می‌شوند: چطور بابت چک ثبت نشده شکایت کنم؟ آیا می توانم وجه چک ثبت نشده را از صادرکننده وصول نمایم؟ در این مقاله، برآنیم که به صورت تخصصی، مراحل قانونی شکایت برای چکهای صیادی ثبت‌نشده، مدارک مورد نیاز، و نکات کلیدی برای جلوگیری از مشکلات حقوقی احتمالی را توضیح داده ،همچنین به سؤالات پرتکرار درباره شکایت برای چک ثبت نشده پاسخ دهیم.
نمونه حکم و رای محکومیت حقوقی چک
مفهوم چک صیادی ثبت نشده و اهمیت آن
مفهوم چک ثبت‌نشده و اهمیت آن (توضیح حدود ده خط)
چک ثبت‌نشده به چکی گفته می‌شود که اگرچه نسخه فیزیکی آن توسط صادرکننده امضا و تحویل داده شده است، اما اطلاعات آن در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت نشده است. بر اساس قوانین جدید چک، ثبت چک در سامانه الزامی است و بدون این ثبت، چک از نظر نظام بانکی ناقص تلقی می‌شود. وقتی چک در سامانه ثبت نمی‌شود، بانک‌ها هنگام مراجعه دارنده، امکان استعلام و تأیید اطلاعات را ندارند و به همین دلیل روند نقد شدن یا برگشت زدن چک ممکن است با مشکل مواجه شود. از طرف دیگر، بسیاری از مزایای قانونی چک—از جمله قابلیت پیگیری حقوقی و کیفری سریع‌تر—ویژه چکهای ثبت‌شده است. بنابراین، دارنده چک ثبت‌نشده در مرحله وصول، شکایت یا اجرای چک با محدودیت‌هایی روبه‌رو می‌شود و ممکن است تنها بتواند از طریق دعوای حقوقی معمولی اقدام کند. به همین دلیل، ثبت چک در سامانه صیاد برای حفظ اعتبار و قدرت اجرایی چک ضروری است.
تفاوت چک ثبت شده و چک ثبت نشده
چک ثبت‌شده چکی است که تمام اطلاعات آن از جمله مبلغ، تاریخ، اطلاعات صادرکننده و مشخصات گیرنده در سامانه صیاد ثبت شده و دارنده می‌تواند جزئیات چک را از طریق بانک یا اپلیکیشن‌های مجاز مشاهده و پیگیری کند. این نوع چک از پشتوانه قانونی کامل برخوردار است و دارنده در صورت عدم پرداخت، می‌تواند از مزایای برگشت زدن سریع، صدور گواهی عدم پرداخت، ثبت چک برگشتی در سیستم بانکی و سایر حمایت‌های قانونی بهره‌مند شود.
در مقابل، چک ثبت‌نشده فاقد این امکانات است، زیرا مشخصات آن در سامانه وجود ندارد و در نتیجه بانک‌ها از صدور گواهی عدم پرداخت یا ثبت برگشتی آن خودداری می‌کنند. همچنین، در مسیر شکایت حقوقی یا اجرای ثبت، دارنده چک ثبت‌نشده با دشواری بیشتری روبه‌رو می‌شود و ممکن است تنها امکان مطالبه وجه از طریق دادخواست را داشته باشد. زیرا چک ثبت نشده در حکم یک سند عادی و یک اقرار نامه کتبی مبنی بر مدیونیت صادر کننده می باشد. به طور خلاصه، چک ثبت‌شده معتبرتر، قابل پیگیری‌تر و دارای ضمانت اجرای قوی‌تری نسبت به چک ثبت‌نشده است.
قوانین و مقررات مطالبه خسارت تاخیر تادیه و دیرکرد چک
شرایط طرح شکایت برای چک صیاد ثبت نشده
با وجود الزام قانونی برای ثبت تمام چک‌ها در سامانه صیاد، هنوز موارد زیادی دیده می‌شود که صادرکننده چک از ثبت آن خودداری می‌کند یا چک را عمداً بدون ثبت در اختیار دارنده قرار می‌دهد. چنین چکی از نظر قوانین جدید، اعتبار و قابلیت پیگیری محدودی دارد و دارنده هنگام مراجعه به بانک و حتی در مراحل قضایی با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود. با این حال، شکایت و مطالبه وجه چک ثبت‌نشده همچنان امکان‌پذیر است؛ اما برای طرح شکایت، رعایت شرایط قانونی و ارائه مدارک لازم اهمیت زیادی دارد تا دادگاه بتواند اصالت چک و طلب دارنده را احراز کند. در ادامه شرایط لازم برای طرح شکایت و مدارک موردنیاز به‌صورت کامل توضیح داده شده است:
شرایط لازم برای طرح شکایت چک صیادی ثبت نشده :
- استعلام از سامانه صیاد: اولین اقدام این است که دارنده چک از طریق سامانه بانک مرکزی، اپلیکیشن‌های معتبر بانکی یا شعب بانک، استعلام بگیرد و مطمئن شود که چک واقعاً در سامانه صیاد ثبت نشده است. این استعلام برای اثبات وضعیت چک ضروری است و معمولاً بانک هنگام مراجعه دارنده، نتیجه استعلام را در گواهی خود درج می‌کند.
- استناد به سند صادره: اگرچه چک ثبت‌نشده از حمایت‌های جدید قانونی برخوردار نیست، اما همچنان یک سند عادی معتبر محسوب می‌شود. بنابراین دارنده باید ثابت کند که چک دارای شرایط اساسی صحت یک سند عادی شامل امضا. تاریخ صدور. مبلغ و مشخصات صادرکننده می باشد. وجود این اطلاعات باعث می‌شود چک بتواند مبنای دعوای مطالبه وجه قرار گیرد.
- محرومیت از وصول از طریق بانک: هنگامی که دارنده برای نقد کردن چک به بانک مراجعه می‌کند، چون چک ثبت نشده است، بانک معمولاً از پرداخت وجه خودداری کرده و یک گواهی مبنی بر “عدم ثبت چک در سامانه صیاد” صادر می‌کند. این گواهی معادل گواهی عدم پرداخت در چکهای ثبت‌شده است و دارنده می‌تواند با استناد به این گواهی علیه صادرکننده طرح دعوی کند.
مدارک لازم برای شکایت چک ثبت نشده
- اصل چک صادره: اصل برگه چک باید ارائه شود تا دادگاه بتواند اصالت سند، تاریخ صدور، مبلغ و امضا را بررسی کند. بدون ارائه اصل چک، دعوا معمولاً قابلیت رسیدگی نخواهد داشت.
- کارت ملی دارنده چک: هویت خواهان باید مشخص باشد. ارائه مدارک هویتی برای تشکیل پرونده و ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی الزامی است.
- مدارک مستند مثل رسید یا قرارداد مرتبط با چک: اگر چک بابت یک قرارداد، معامله، قرض یا هر رابطه حقوقی دیگری صادر شده باشد، ارائه این مدارک باعث تقویت ادله دارنده در دادگاه می‌شود و اثبات می‌کند که چک در مقابل بدهی یا معامله واقعی صادر شده است.
- گواهی بانک مبنی بر ثبت‌نشدن چک در سامانه صیاد: این گواهی یکی از اصلی‌ترین مدارک است. بانک پس از بررسی وضعیت چک، اعلام می‌کند که چک در سامانه ثبت نشده است. این گواهی نشان می‌دهد که دارنده برای وصول چک مراجعه کرده اما به دلیل عدم ثبت، امکان دریافت وجه را نداشته است و بنابراین مستحق طرح شکایت است و از تاریخ اخذ این گواهی، خسارت تاخیر تادیه به چک مذکور تعلق می گیرد.
متن شکواییه و فرم شکایت کیفری چک
مراحل شکایت برای چک ثبت نشده
با اجرای قانون جدید صدور چک و الزامی‌شدن ثبت تمام چک‌ها در سامانه صیاد، بسیاری از محدودیت‌ها و مشکلات مربوط به چکهای کاغذی کاهش یافته است. با این حال، همچنان در بسیاری از معاملات، صادرکنندگان از ثبت چک خودداری می‌کنند و چک را بدون ثبت در اختیار گیرنده قرار می‌دهند. این دسته از چک‌ها «چک ثبت‌نشده» نام دارند و برخلاف چکهای ثبت‌شده، از حمایت‌های ویژه قانون صدور چک بهره‌مند نیستند. با وجود این، دارنده همچنان حق دارد برای مطالبه وجه آن به دادگاه مراجعه کند؛ اما مسیر پیگیری، ماهیت دعوا و نحوه محاسبه خسارت در چک ثبت‌نشده متفاوت است. بنابراین، آشنایی با مراحل شکایت، مدارک لازم و نحوه رسیدگی دادگاه اهمیت زیادی دارد تا دارنده بتواند بدون اتلاف وقت، حق خود را از طریق مسیر قانونی مطالبه کند. در ادامه، مراحل شکایت برای چک ثبت‌نشده را مورد بررسی قرار می دهیم.
مرحله اول – مراجعه به دفتر خدمات قضایی
در مورد چک ثبت‌نشده، دارنده نمی‌تواند از مسیرهای سریع‌تر مانند «اجرای ثبت» یا «درخواست صدور مستقیم اجراییه» استفاده کند؛ زیرا این مسیرها مخصوص چکهای ثبت‌شده است. بنابراین، نخستین و اصلی‌ترین مسیر وصول، مراجعه مستقیم به دادگاه حقوقی و طرح دعوای مطالبه وجه است. دارنده باید ابتدا مدارک لازم شامل اصل چک، گواهی عدم ثبت چک، قرارداد یا رسیدهای مرتبط و مدارک هویتی را جمع‌آوری کند و به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید. در این مرحله، دادخواست ثبت می‌شود و پرونده برای رسیدگی به شعبه دادگاه حقوقی ارسال خواهد شد. نکته مهم این است که مرجع صالح، دادگاه حقوقی محل اقامت خوانده یا محل انجام تعهد است؛ بنابراین انتخاب محل درست برای ثبت دادخواست مانع از طولانی‌شدن روند دادرسی می‌شود. مراجعه مستقیم به دادگاه، اولین گام برای احقاق حق دارنده چک ثبت‌نشده است.
مرحله دوم – تنظیم و تقدیم دادخواست به دادگاه عمومی حقوقی
تنظیم دادخواست صحیح یکی از مهم‌ترین بخش‌های شکایت از چک ثبت‌نشده است، زیرا این چک مشمول حمایت‌های خاص قانون صدور چک نیست و دادگاه تنها به اصالت سند و رابطه بدهی توجه می‌کند. دادخواست باید شامل اطلاعات کامل صادرکننده، شماره ملی، آدرس، تاریخ صدور چک، مبلغ چک، علت صدور، و خلاصه‌ای از ماجرای پرداخت‌نشدن آن باشد. همچنین لازم است اشاره شود که چک در سامانه صیاد ثبت نشده و بانک نیز پرداخت را به همین دلیل متوقف کرده است. در متن دادخواست باید درخواست اصلی، یعنی «مطالبه وجه چک ثبت نشده» و همچنین «خسارت تأخیر تأدیه » به‌صراحت ذکر شود. هرچه دادخواست دقیق‌تر تنظیم شود، روند رسیدگی سریع‌تر و احتمال موفقیت بیشتر خواهد بود.
مرحله سوم – پیگیری پرونده چک ثبت نشده در دادگاه
پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه ارجاع می‌شود و دادگاه برای بررسی اصالت چک و دلایل مطالبه، وقت رسیدگی تعیین می‌کند. برخلاف چک ثبت‌شده که ساختار حقوقی و تجاری مشخص دارد، در چک ثبت‌نشده دادگاه فقط به عنوان یک سند مدنی به آن نگاه می‌کند. بنابراین، بررسی دادگاه محدود به این موارد است: صحت امضا، واقعی‌بودن بدهی، نبودن ادعای جعل یا پرداخت، و احراز صدور چک توسط خوانده. اگر صادرکننده منکر بدهی شود، ممکن است دادگاه از کارشناس خط یا سایر ادله برای احراز اصالت استفاده کند. دارنده باید پیگیر ابلاغ‌ها، جلسات رسیدگی و ارائه توضیحات لازم باشد. در این مرحله، حضور منظم یا استفاده از وکیل باعث تسریع روند و جلوگیری از اطاله دادرسی می‌شود.
مرحله چهارم – صدور حکم محکومیت خوانده به مبلغ چک ثبت نشده
پس از احراز اصالت چک و تأیید اینکه سند واقعی و صادره از سوی خوانده است، دادگاه حکم به پرداخت مبلغ مندرج در چک صادر می‌کند؛ اما نکته مهم این است که چون چک ثبت‌نشده فاقد اوصاف تجاری و مشمول مقررات خاص قانون صدور چک است، خسارت تأخیر تأدیه آن از تاریخ صدور گواهی عدم ثبت چک توسط بانک(در صورت اخذ ) و یا ثبت دادخواست محاسبه می‌شود، نه از تاریخ سررسید چک. دلیل این موضوع آن است که دادگاه چنین چکی را صرفاً یک «سند مدنی» تلقی می‌کند و نه «سند لازم‌الاجرا» یا «چک تجاری». پس از صدور حکم، اگر صادرکننده مبلغ را پرداخت نکند، دارنده می‌تواند از طریق اجرای احکام دادگستری، اموال بدهکار را توقیف و مطالبه خود را وصول کند. حکم صادره لازم‌الاجراست و بدهکار مکلف به پرداخت اصل خواسته، هزینه دادرسی و خسارت تأخیر تادیه خواهد بود.
نمونه متن دادخواست و شکایت حقوقی چک
نکات کلیدی در شکایت برای چک ثبت نشده
1- چک کردن سامانه صیاد قبل از شکایت: یکی از مهم‌ترین اشتباهات دارنده چک این است که بدون استعلام وضعیت چک در سامانه صیاد، مستقیماً به سراغ شکایت می‌رود. در حالی که ممکن است چک در سامانه ثبت شده باشد اما دارنده از آن اطلاع نداشته باشد، یا بالعکس، گواهی بانک برای اثبات عدم ثبت لازم باشد. عدم استعلام باعث ناقص بودن مدارک، ایراد گرفتن دادگاه یا حتی رد دعوا می‌شود. بنابراین استعلام اولیه، نخستین و مهم‌ترین گام برای طرح شکایت است.
2- نداشتن انتظار برای وصول سریع چک ثبت‌نشده: بسیاری از افراد تصور می‌کنند روند شکایت برای چک ثبت‌نشده مانند چکهای ثبت‌شده سریع است، در حالی که این تصور نادرست است. چک ثبت‌نشده از نظر قانون، یک سند مدنی عادی محسوب می‌شود و مشمول ضمانت اجراهای ویژه چکهای صیادی نیست. بنابراین روند رسیدگی طولانی‌تر بوده و صدور حکم، ارجاع به کارشناسی، دفاعیات طرف مقابل و اجرای حکم، همگی زمان‌بر هستند. آگاهی از این موضوع باعث می‌شود دارنده با دید واقع‌بینانه‌تری اقدام کند و از فشار روانی بی‌مورد جلوگیری شود.
3- همیشه چک‌ها را در سامانه صیاد ثبت کنید: ثبت چک در سامانه صیاد مهم‌ترین اقدام برای جلوگیری از مشکلات بعدی است. چک ثبت‌شده قابل استعلام است، هویت طرفین مشخص می‌شود و در صورت عدم پرداخت، دارنده می‌تواند از حمایت‌های قانونی سریع‌تر مانند صدور گواهی عدم پرداخت و محدودیت‌های بانکی برای صادرکننده استفاده کند.
4- دریافت شماره ثبت و تأیید چک در سامانه: دارنده نباید صرفاً به وعده صادرکننده اعتماد کند. پس از صدور چک، صادرکننده باید شماره یکتای ثبت آن را در اختیار گیرنده قرار دهد و دارنده نیز باید در سامانه صیاد چک را تأیید کند. عدم تأیید چک توسط گیرنده، از نظر قانون موجب ناقص بودن فرایند ثبت است و ممکن است در آینده مشکلاتی ایجاد کند.
5- مشورت با وکیل قبل از طرح شکایت: چک ثبت‌نشده از نظر حقوقی پیچیدگی‌های بیشتری نسبت به چک ثبت‌شده دارد و طرح دعوا نیز ظرایف خاصی دارد. مشورت با یک وکیل آشنا به دعاوی چک می‌تواند باعث جلوگیری از طرح دعوای ناقص، رد دادخواست، اتلاف زمان، یا اشتباه در انتخاب مرجع صالح شود.همچنین وکیل می‌تواند نحوه صحیح تنظیم دادخواست و مدارک لازم را به‌درستی مشخص کند.
چکهای ثبت‌نشده، با توجه به الزام ثبت در سامانه صیاد، وضعیت حقوقی متفاوتی نسبت به چکهای ثبت‌شده دارند. در شکایت برای چک ثبت نشده، باید شرایط قانونی رعایت شود و مدارک کامل ارائه گردد. با پیگیری دقیق مراحل قانونی و استفاده از مشاوره تخصصی، دارنده چک می‌تواند حقوق خود را به طور کامل مطالبه کند.
روش توقیف اموال و تامین خواسته بابت چک
خدمات دفتر دادگران
دفتر حقوقی دادگران با تجربه در پرونده‌های چک و وصول مطالبات، آماده ارائه خدمات زیر به شماست:
خدمات دفتر وکالت مسعود محمدی (دادگران)
▪️-اعطای مشاوره تخصصی و حرفه ایی توسط وکیل متخصص در زمینه مطالبه وجوه چک از جمله چک های ثبت نشده
▪️قبول وکالت در زمینه دعاوی مرتبط با چک و چکهای ثبت نشده
▪️پشتیبانی حقوقی و اعطای مشاوره مستمر به موکلین و‌مراجعین بدون اعلام وکالت (توضیح اینکه گاهی مراجعین تمایل و‌توانایی انتخاب وکیل را ندارند در این صورت می توانند به طور مستمر از خدمات مشاوره دفتر دادگران استفاده و با وکیل انتخابی از این دفتر در ارتباط باشند و راهنمایی لازم را دریافت و دعوای خود را شخصا پیگیری و مدیریت کنند .
▪️تنظیم قراردادها ،متون ،صورتجلسات ،لوایح ،شکوائیه ها در دعاوی له یا علیه موکلین
▪️ارائه راهکارهای پیشگیرانه در خصوص چک برای جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی آینده
راههای ارتباط و تماس:
🏛️ آدرس دفتر: …
📞 شماره تلفن تماس
راههای تماس و ارتباط با وکیل متخصص چک- 88019243
سؤالات متداول شکایت چک صیادی ثبت نشده
بله، در صورتی که چک در سامانه صیاد ثبت نشده باشد و پرداخت آن انجام نشده باشد، امکان شکایت وجود دارد.
اصل چک، شناسنامه و کارت ملی دارنده، مدارک قرارداد یا رسید مرتبط و استعلام بانک از ثبت چک در سامانه صیاد.
چک ثبت شده در سامانه صیاد قابلیت پیگیری سریع‌تر و کامل‌تر دارد، اما چک ثبت نشده ممکن است روند طولانی‌تری داشته باشد و نیازمند ارائه مدارک بیشتری است.
مراجعه به دادگاه یا اجرای ثبت، تنظیم شکایتنامه، پیگیری پرونده و اجرای حکم.
بله، دفتر دادگران خدمات کامل از مشاوره تا پیگیری حقوقی و وصول چک را ارائه می‌دهد
