نحوه تعدیل و افزایش نفقه فرزند

مادر و پدرم من از هم جدا شده اند و من همراه مادرم زندگی میکنم پدرم در حال حاضر ماهیانه 500 هزار تومان تت عنوان نفقه فرزند به من میده و من یک ماهه دیگه 18سالم تمام میشه و ترم 3 دانشگاه هستم اما پدرم هیج جوره زیر بار خرجی دانشگاه نمیره و مبلع ماهیانه رو هم زیاد نمیکنه ایشون به تازگی بازنشته بانک شدن و یک خونه شخصی در سرسبیل و یک آپارتمان 150متری در امیر بهادر دارند و با توجه یه سمتشون باید حقوقشون بالا باشه و این تازه اموالیس که من ازشون اطلاع دارم. آیا امکانش هست با شکایت موجب افزایش میزان نفقه فرزند شد ؟

 وکیل برای مطالبه نفقه فرزندان و اقارب

راه تعدیل و افزایش نفقه فرزند از طریق شکایت

• منظور از تعدیل نفقه هم افزایش است و هم کاهش. یعنی ممکن است فرد مستحق دریافت نفقه (در فرض این مسئله فرزند) مدعی باشد که نفقه ای که پدر به او پرداخت میکند کم است و اصطلاحا اقدام به طرح دعوای نفقه نماید. متقابلا پدر یا مسئول پرداخت نفقه هم میتواند با این توجیه که پرداخت نفقه از توان آنها خارج است دادخواست تعدیل نفقه فرزند بدهد.
• در برخی موارد، هنگامی که زوجین از یکدیگر طلاق می گیرند و به زندگی مشترکشان پایان می دهند ممکن است شرایط و اوضاعی پیش آید که حق و حقوق فرزندان به خصوص حقوق مالی آن ها مورد اجحاف قرار گیرد. قانونگذار برای جلوگیری از تضییع حقوق فرزندان، تکالیف قانونی را بر عهده والدین علی الخصوص پدر گذاشته است.
• قانونگذار در ماده 1204 قانون مدنی نفقه اقارب را شناسایی کرده است و برای آن نیز شرایطی تعیین کرده است. با بررسی این قانون می توان به این نکته پی برد که این نوع نفقه با نفقه پرداختی زوج به زوجه تفاوت دارد و  موارد نفقه فرزندان محصور در مسکن، البسه، غذا و اثاث‌البیت گردیده است و همچنین کلمه( به قدر رفع حاجت) و ( درجه استطاعت منفق) در متن قانون به کار برده شده است.
• نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که وظیفه پرداخت نفقه فرزندان به صورت مطلق بر عهده والدین گذاشته شده است و در صورتی که زوجین از یکدیگر جدا شده باشند حتی اگر حضانت و نگهداری فرزندان با پدر نباشد باز هم قانونگذار این وظیفه را بر عهده پدر گذاشته است البته باید اشاره کرد که در صورتی که پدر تمکن مالی نداشته باشد و از عهده پرداخت نفقه فرزندان بر نیاید و یا اینکه پدر در قید حیات نباشد، دادگاه با توجه به ماده 1199 قانون مدنی با بررسی شرایط و اثبات عدم تمکن مالی پدر، این وظیفه را بر عهده جد پدری و در مراحل بعد به ترتیب بر عهده مادر و جد مادری محول می کند.
• همچنین باید به این موضوع توجه داشت که برای پرداخت نفقه به فرزند دختر، بحث مربوط به سن رشد و سن قانونی مطرح نمی باشد و تا زمانی که دختر ازدواج نکرده باشد و در خانه پدر سکونت داشته باشد، این وظیفه و تکلیفی که قانون گذار بر عهده پدر گذاشته است جریان دارد و در صورت استنکاف پدر از این وظیفه، قانونگذار در ماده 642 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و همچنین قانون حمایت از خانواده، این استنکاف را جرم انگاری کرده است و مجازات حبس تا 6 ماه را برای آن در نظر گرفته است.
• باید به این نکته توجه داشت که تعیین مهریه فرزندان با دادگاه است و دادگاه با استفاده از نظریه کارشناس با توجه به مسائلی همچون شرایط و اوضاع و احوال اقتصادی و همچنین میزان دارایی های پدر و بررسی تمکن مالی او، این میزان را تعیین می نماید.
• به این نکته باید اشاره نمود که تورم باعث تغییرات گسترده ای در قیمت ها می شود و ممکن است نفقه ای که توسط دادگاه تعیین و مشخص گردیده است و توسط پدر به فرزندان پرداخت می شود، جوابگوی نیاز هایی که در ماده 1204 ذکر شده از جمله مسکن، البسه، غذا، تحصیل و… نباشد و تاثیرات مخربی را بر کیفیت زندگی فرزندان بگذارد. در این خصوص قانونگذار بحث تعدیل در میزان نفقه فرزندان را پیش بینی نموده است و فرزندان یا مادر به نیابت از فرزندان می توانند به دادگاه صالح مراجعه و تقاضای تعدیل در نفقه فرزندان را داشته باشند.

 رای دادگاه خانواده مطالبه نفقه فرزند

پاسخ به پرسش تعدیل یا افزایش نفقه فرزند

♦  در خصوص پاسخ به این سوال ابتدا باید توجه داشت که جنسیت شما مهم است چرا که در خصوص دختران بحث سن مطرح نمی باشد و فقط زمانی این تکلیف از سوی پدر رفع می شود که فرزند دختر ازدواج کرده باشد و در خانه پدر سکونت نداشته باشد ولی در خصوص فرزند پسر این قضیه فرق می کند و بحث سن مطرح است البته ممکن است با توجه به شرایط اقتصادی و عدم اشتغال فرزند پسر، رویه دادگاه نیز فرق کند.

♦  لذا باید به دادگاه مراجعه و تقاضای تعدیل در نفقه کنید و در این زمینه نیاز است اگر مدرک و مستندی که نشان دهنده تمکن مالی پدر شما می باشد را در دست دارید به دادگاه ارائه دهید چرا که در این خصوص ملاک، تمکن مالی و میزان دارایی های او می باشد و ملاک دادگاه میزان نیاز شما نمی باشد.

 احکام حضانت و ملاقات فرزند

نمونه متن یک لایحه تعدیل نفقه فرزند

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه .. دادگاه صلح تهران
با سلام
احتراما اینجانب عباس ……………………. خوانده پرونده کلاسه فوق با موضوع تعدیل نفقه فرزند، مقید به وقت رسیدگی 1403/11/20 ساعت10:15 مراتب زیر را در دفاع از دعوای خواهان و ذکر ایرادات شکلی و ماهوی دعوا به عرض آن مقام محترم می رسانم:

عدم اهلیت متقاضی تعدیل نفقه

الف- ایراد شکلی: عدم اهلیت قانونی خواهان برای اقامه دعوا به جهتی از جهات قانونی (عدم رشد)
مستندا به ماده 6 قانون حمایت خانواده: “مادر یا هر شخصی که حضانت طفل یا نگهداری شخص محجور را به اقتضای ضرورت به عهده دارد، حق اقامه دعوا برای مطالبه نفقه طفل یا محجور را دارد” فلذا بر طبق این ماده مادر شخص محجور حق اقامه ی این دعوا را دارد و شخصی که می بایست به عنوان خواهان این دعوا در دادخواست ذکر گردد مادر شخص محجور می باشد. در حالی که ملاحظه می گردد در دادخواست تقدیمی، نام محجور به عنوان خواهان این دعوا ذکر گردیده است. فلذا شرایط طرح دعوای تعدیل نفقه فرزند به درستی رعایت نشده است و مستندا به بند 3 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی، نظر به اینکه خواهان این پرونده(خانم مه یاس …………. ) به جهت عدم رشد، اهلیت قانونی برای طرح این دعوا را ندارد و دعوا مطابق قانون می بایست توسط مادر خواهان محجور طرح می گردید، فلذا مستندا به ماده 89 قانون آیین دادرسی مدنی صدور قرار رد دعوا از محضر آن مقام محترم مورد تقاضا می باشد.

ب- ایرادات ماهوی:
حتی اگر از ایراد شکلی اساسی وارد بر این پرونده بگذریم، باز هم به شرح توضیحات زیر، ادعای خواهان قابل پذیرش نمی باشد. زیرا:
اولا: بر خلاف حکم قانون مدنی در باب نفقه ی زوجه که تمثیلی می باشد، قانونگذار مصادیق نفقه ی اقارب را به صورت حصری در ماده 1204 قانون مدنی مشخصا تعیین نموده است. به موجب این ماده: “نفقه ی اقارب عبارت است از مسکن، البسه، غذا و اثاث البیت به قدر رفع حاجت”. بنابراین، تعریف قانون از نفقه ی اقارب تنها ضروریات حداقلی را در بر می گیرد و مصادیق آن نیز مشخص و محصور می باشد کما اینکه اینجانب نیز با وجود شرایط نامساعد مالی خود، تاکنون هزینه های زندگی فرزندم را در حد توانم فراهم نموده ام. اما در خصوص تقاضای تعدیل نفقه ی خواهان و خواسته هایی که در دادخواست خود مطالبه نموده است باید توجه داشت که نمی توان خواسته های غیرضروری و لوکس اقارب را که خواهان در دادخواست خود لیست نموده(از جمله گوشی ایفون 13 مدل بالا، دوربین canon، لپ تاب بروز، هزینه کلاس زبان، کلاس فوتوشاپ و سایر کلاس های فوق برنامه و غیره) به عنوان نفقه ی اقارب منظور نمود و این خواسته های غیرضروری از حدود تعریف قانونی نفقه ی اقارب خارج است.
دوم اینکه: بر خلاف نفقه زوجه که ملاک در پرداخت آن، وضعیت و شرایط زوجه است، در نفقه ی اقارب وضعیت نفقه دهنده شرط می باشد. کما اینکه ماده 1204 قانون مدنی نیز تعیین میزان نفقه ی اقارب را مشروط به “در نظر گرفتن استطاعت منفق” دانسته است. بنابراین معیار تعیین نفقه فرزند، میزان درآمد و استطاعت مالی اینجانب به عنوان پدر می باشد و نمی توان به این جهت که مادر فرزند، توانایی مالی بالایی دارد و مدیرعامل و رئیس هیات مدیره ی آژانس هواپیمایی “نقاش گشت آرزوها” در رشت می باشد و میزان درآمد و روش زندگی مادر سبب ایجاد توقعات بالای فرزند گردیده است، اینجانب را که سابق بر این کارگر مغازه ی سوپرمارکتی بوده ام ولی اکنون از آن شغل نیز خارج گردیده ام و به دنبال پیداکردن شغل جدید می باشم را ملزم به تامین مخارج تفریحات و سرگرمی های گران قیمت فرزند نمود.
سوم اینکه: مستندا به ماده 1203 قانون مدنی، در صورت بودن زوجه و یک یا چند نفر واجب النفقه دیگر، زوجه مقدم بر سایرین می باشد و نظر به اینکه در صورتی که شخص استطاعت مالی لازم جهت پرداخت نفقه اقارب را نداشته باشد، نفقه ی خود فرد و زوجه اش به نفقه ی دیگران مقدم می شود، با عنایت به اینکه اینجانب پس از جدایی از مادر فرزندم، ازدواج مجدد نموده ام و اکنون عائله مند می باشم و به جهت نداشتن شغل و منبع درآمد و با توجه به وضعیت نابسامان اقتصادی و شرایط مالی نامساعد اینجانب، حتی نفقه ی خود و همسرم را به سختی فراهم می نمایم. فلذا الزام اینجانب به پرداخت نفقه ای بیش از آنچه که از نظر مالی در توان اینجانب می باشد بر خلاف مقررات قانونی و انصاف قضایی می باشد.
چهارم اینکه: حتی اگر آن دادگاه محترم قائل به افزایش میزان نفقه ی فرزندم باشد، با توجه به اینکه مطابق ماده 1198 قانون مدنی کسی ملزم به انفاق است باید شرایط نفقه دادن را داشته باشد و بدون اینکه از این حیث در وضع معیشت خود دچار مضیقه گردد بتواند نفقه بدهد، فلذا تعدیل نفقه ی فرزند اینجانب نیز می بایست با در نظرگرفتن کلیه تعهدات و وضع زندگی اینجانب در جامعه صورت بگیرد به گونه ای که جهت تامین مخارج زندگی شخصی ام دچار عسروحرج نگردم.

با عنایت به مراتب فوق و مستندات تقدیمی، رسیدگی و صدور تصمیم شایسته بر بی حقی خواهان از محضر آن مقام محترم مستدعی است.
با تشکر و تجدید احترام

صلاحیت دادگاه خانواده – دعاوی و موضوعات

مستندات قانونی – افزایش و تعدیل مبلغ نفقه اقارب- فرزند

اصل 30 قانون اساسی

دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.

اصل 31 قانون اساسی

داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند به خصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند.

اصل 34 قانون اساسی

دادخواهی حق مسلم هر فرد است و هر کس می‌تواند به منظور دادخواهی به دادگاه‌های صالح رجوع نماید. همه افراد ملت حق دارند این گونه دادگاه‌ها را در دسترس داشته باشند و هیچ‌کس را نمی‌توان از دادگاهی که به موجب قانون حق مراجعه به آن را دارد منع کرد.

ماده 1198 قانون مدنی

کسی ملزم به انفاق است که متمکن از دادن نفقه باشد یعنی بتواند نفقه بدهد بدون اینکه از این حیث در وضع معیشت خود دچار ‌مضیقه گردد برای تشخیص تمکن باید کلیه تعهدات و وضع زندگانی شخصی او در جامعه در نظر گرفته شود.

ماده  1199 قانون مدنی

نفقه اولاد بر عهده پدر است. پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدری است، با رعایت الاقرب‌ فالاقرب؛ در صورت ‌نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آن ها نفقه بر عهده مادر است. هر گاه مادر هم زنده و یا قادر به انفاق نباشد با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب‌النفقه است و اگر چند نفر از ‌اجداد و جدات مزبور، از حیث درجه اقربیت مساوی باشند، نفقه را باید به حصه متساوی تادیه کنند.

ماده 1201 قانون مدنی

هر گاه یک نفر هم در خط عمودی صعودی و هم در خط عمودی نزولی اقارب داشته باشد که از حیث الزام به انفاق در درجه مساوی‌ هستند نفقه او را باید اقارب مزبور به حصه متساوی تادیه کنند بنابراین اگر مستحق نفقه پدر و مادر و اولاد بلافصل داشته باشد نفقه او را باید پدر و ‌اولاد او متساویا تادیه کنند بدون این که مادر سهمی بدهد و همچنین اگر مستحق نفقه مادر و اولاد بلافصل داشته باشد نفقه او را باید مادر و اولاد ‌متساویا بدهند.

ماده 1202 قانون مدنی

اگر اقارب واجب‌النفقه متعدد باشند و منفق نتواند نفقه همه آن ها را بدهد اقارب در خط عمودی نزولی مقدم بر اقارب در خط عمودی‌ صعودی خواهند بود.

ماده 1203 قانون مدنی

در صورت بودن زوجه و یک یا چند نفر واجب‌النفقه دیگر زوجه مقدم بر سایرین خواهد بود. 

ماده 1204 قانون مدنی

نفقه اقارب عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث‌البیت به قدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق.

ماده 642 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات

هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد، یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب‌النفقه امتناع نماید، دادگاه او را از سه ماه و یک‌روز تا پنج ماه حبس محکوم می‌نماید.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما 

راههای تماس و ارتباط با وکیل متخصص خانواده – 88019243