برای بررسی و تحلیل امکان گمراه کردن کارشناس خط و امضا سوالی که توسط کاربر محترم مطرح گردیده را مورد توجه قرار می دهیم تا موضوعی که مبتلا به و جامعه است را بررسی و‌پاسخ دهیم.
سلام، همسر بنده با وکالتی که از بنده داشته، ملکم را به نام مادرش سند زده و الان من بابت عدم رعایت مصلحت موکل و صوری بودن معامله بین همسرم و مادرش شکایت کرده‌ام. ایشان صلح‌نامه عادی را که بین خودش و مادرش تنظیم شده، با تاریخ انتقال ملک یعنی ۱۳۹۹ تحریر و به دادگاه ارائه کرده است، ولی من مطمئنم که این صلح‌نامه در تاریخ ۱۴۰۲ تهیه شده است. اکنون قاضی این صلح‌نامه را به کارشناسی خط فرستاده تا تاریخ نگارش آن مشخص شود. آیا ممکن است کارشناس زمان دقیق را درست تشخیص ندهد؟ و یا اینکه اگر همسرم با ترفندهایی مثل گرما و حرارت روی برگه، کارشناس را گمراه کند؟ لطفاً راهنمایی فرمایید، سپاسگزارم.
وکیل دعاوی ملکی و قراردادها در تهران
لایحه اعتراض به نظریه کارشناس رسمی دادگستری
بررسی تخصصی امکان گمراه کردن کارشناس خط و امضا
در پرونده‌های حقوقی مرتبط با اسناد و امضا، به‌ویژه در دعاوی ملکی و معاملات مشکوک، یکی از مهم‌ترین ابزارهای دادگاه‌ها، نظر کارشناسان خط و امضا است. کارشناسی خط و امضا به منظور تعیین اصالت سند، تاریخ نگارش و صحت امضا انجام می‌شود و نقش مهمی در جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص دارد. با توجه به اینکه در برخی موارد ممکن است افراد اقدام به ارائه اسناد صوری یا تغییر تاریخ سند کنند، پرسش این است که آیا امکان گمراه کردن کارشناس خط و امضا وجود دارد یا خیر. پاسخ به این پرسش نیازمند بررسی دقیق جنبه‌های فنی، روش‌شناسی کارشناسی و مقررات قانونی مربوط به جعل اسناد است.
آیا می‌توان کارشناس خط و امضا را گمراه نمود؟
برخی افراد ممکن است با استفاده از روش‌هایی مانند گرما، حرارت، رطوبت، پاک‌کاری یا سایر تغییرات فیزیکی، تلاش کنند تاریخ یا اصالت سند را مخدوش کنند. از دیدگاه عملی، چنین اقدامات ظاهراً می‌تواند کارشناسان را تحت تأثیر قرار دهد، اما تجربه قضایی و علمی نشان می‌دهد که کارشناسان خط و امضا مجموعه‌ای از روش‌های دقیق و چندلایه را به کار می‌برند تا دستکاری‌ها را شناسایی کنند. کارشناسان نه تنها به ظاهر نوشته نگاه می‌کنند، بلکه فشار قلم، زاویه حروف، اتصال‌ها، سرعت و الگوی حرکت دست، ترکیب جوهر و جنس کاغذ را مورد بررسی قرار می‌دهند. بنابراین تلاش برای فریب کارشناسان با روش‌های فیزیکی بسیار دشوار و نادر است و اغلب شناسایی می‌شود. علاوه بر این، اقداماتی از این دست ممکن است خود مصداق جرم جعل یا اخلال در روند کارشناسی باشد که برای فرد متخلف عواقب کیفری و مدنی در پی دارد.
تعارض نظریه کارشناس با شهادت شهود
اقدامات کارشناسان جهت احراز اصالت یا جعلیت
کارشناسان خط و امضا و آزمایشگاه‌های معتبر از روش‌های متعدد و علمی برای مقابله با هرگونه دستکاری استفاده می‌کنند. نخست، مقایسه جامع ویژگیهای دست‌خط انجام می‌شود که شامل شکل حروف، اتصال‌ها، زاویه‌ها و فشار قلم است و نه صرفاً بررسی ظواهر سطحی. دوم، آزمون‌های فنی مستقل مانند بررسی ترکیب شیمیایی جوهر، سن تقریبی جوهر و نوع کاغذ با تجهیزات آزمایشگاهی انجام می‌گیرد تا تفاوت‌های زمانی یا دستکاری مشخص شود. سوم، تحلیل زنجیره نگهداری سند (chain of custody) به کارشناسان امکان می‌دهد مسیر انتقال و نگهداری سند را بررسی و هرگونه اختلال در روند قانونی یا دستکاری احتمالی را تشخیص دهند. چهارم، استفاده از روش‌های آماری و کمی احتمال تطابق یا اختلاف دست‌خط را از نظر علمی ارزیابی می‌کند. پنجم، در موارد حساس، ارجاع به چند کارشناس مستقل و بررسی تقارن آرا سبب کاهش خطا می‌شود. نهایتاً، گزارش کارشناسی با دقت و مستند تهیه می‌شود تا دلایل هر اظهار نظر قابل آزمون و بررسی در مراحل تجدیدنظر باشد.
پاسخ به پرسش امکان گمراه شدن کارشناس خط و امضاء
النهایه در پاسخ به سوالی که مطرح شد باید بگوییم؛
با توجه به موارد فوق، گمراه کردن کارشناس خط و امضا با ترفندهای فیزیکی مانند گرما و حرارت بسیار دشوار و نادر است. کارشناسان با استفاده از تجهیزات پیشرفته و دانش تخصصی، به‌خوبی می‌توانند دستکاری‌ها را شناسایی کنند و موظف به گزارش آن هستند که این امر می‌تواند به نفع شما در پرونده باشد. برای اثبات ادعای خود و جلوگیری از سوءاستفاده، توصیه می‌شود:
1. مدارک و نمونه‌های معتبر و مستدل از اصالت سند و امضای واقعی خود تهیه و به دادگاه ارائه دهید.
2. در صورت شکایت و اعتراض، درخواست کارشناسی مجدد و تخصصی نمایید و نکات مشکوک را به صورت رسمی اعلام کنید.
3. از وکیل متخصص در امور دعاوی اسناد و املاک بهره‌مند شوید تا به شکل حقوقی موضوع را پیگیری کند.
4. در صورت ارائه گزارش کارشناسی نادرست، نسبت به نظریه اعتراض نموده و تقاضای ارجاع به هیات کارشناسی نمایید.
5. روند پرونده را با دقت پیگیری و از حقوق خود صیانت کنید.
با رعایت این موارد، شانس موفقیت شما در اثبات ادعای صوری بودن سند و جلوگیری از تضییع حقوقتان افزایش می‌یابد.
ادعای جعل نسبت به سند و انکار و تردید
مواد قانونی مرتبط با جعل اسناد و مسئولیت کیفری
براساس قوانین کشور، جعل اسناد رسمی و عادی جرم محسوب می‌شود و مجازات‌های سنگینی برای آن تعیین شده است. از جمله مواد مهم قانونی در این زمینه:
• ماده 523 قانون مجازات اسلامی: «جعل و تزویر عبارتند از: ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیر رسمی خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی یا الصاق نوشته‌ای به نوشته دیگر یا بکار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن و نظایر اینها به قصد تقلب»
• ماده 535 قانون مجازات اسلامی: «هرکس با علم به جعل بودن سند، از آن استفاده کند، مجازات مرتکب جعل را خواهد داشت.»
• ماده 524 قانون مجازات اسلامی: مجازات جعل شامل حبس، جزای نقدی و سایر مجازات‌های تعزیری است.
• ماده 100 قانون ثبت: «ثبت هرگونه انتقال یا تغییر در اسناد رسمی بدون رعایت تشریفات قانونی و با استفاده از مدارک مجعول ممنوع است و مستند به جعل است.»
